Zeytinyağının hastalıklar üzerindeki etkisi – Dyt. Müge seren süslü

ZEYTİNYAĞININ HASTALIKLARDAN KORUNMADAKİ ETKİSİ

Zeytinyağı akdeniz ülkelerinin diyet yağı olarak bilinmektedir. Zeytin meyvesinin sıkılarak,kimyasal işlem görmeden elde edilir. Zeytinyağının düzenli tüketiminin sağlık üzerine olumlu etkileri bilinmektedir. Zeytinyağının bileşenleri ve zengin antioksidan kapasitesi tercih edilebilir bir yağ haline getirmektedir. Çeşitli faktörlerden etkilenen zeytinyağı;tarım teknikleri,coğrafi bölge,meyve olgunluğu,meyve depolama gibi etkenlerle kalitesini sağlamaktadır.

Zeytinyağında bulunan makro ve mikro bileşikler zeytinyağının hastalıklardan korunma üzerindeki etkisini sağlamaktadır. Zeytinyağında bulunan oleik asit ve skualen antioksidan özelliklerinden dolayı kanser ve kardiovasküler hastalıklar üzerinde iyileştirici bir güce sahiptir.

Aynı zamanda zeytinyağı içinde bulunan hidrositirosol zeytinyağının HDL ve LDL mekanizmaları açısından önemli bir rol edinmesine neden olmaktadır. Zeytinyağının içersindeki fenolik bileşenlerin kan basıncını da dengelediği bilinmektedir.Bu nedenden ötürü zeytinyağı hipertansiyonu olan hastaların diyetlerinde önerilmektedir. Zeytinyağının antioksidan içeriği üzerine yapılan çalışmalarda hipertansif hastalar üzerinde olumlu etki sahibi olduğu bildirilmiştir.

Zeytinyağındaki fenolik bileşenlerin tirigliserit üzerindeki etkileride bildirilmiştir. Zeytinyağının TG üzerindeki düşürücü etkisi içersindeki bileşenlere bağlanmaktadır. Zeytinyağının birçok önemli bileşiği vardır bunlardan başlıcaları oleik asit ve linoleik asittir. Oleik asit zeytinyağının içinde bulunan temel yağ asididir. Yapılan araştırmalar oleik asitin LDL üzerindeki düzeltici etkisini kanıtlamıştır. Zeytinyağı içindeki antioksidanlar endotel dokudaki iyileşmelere ve kolesterol ve LDL üzerinde azaltıcı etkilere neden olmuştur. Zeytinyağının zengin antioksidan ve  tokoferoller ve fenolik  bileşenleri endotel dokunun fonksyonunu arttırabilir.

Zeytinyağının sağlık üzerindeki iyileştirici etkisi bilinmektedir. Zeytinyağı  kalori  açısından diğer yağlarla eş değerdir. 1 gr yağ 9 kalorilik enerji  vermektedir. Ancak zeytinyağı içindeki  sabunlaşmayan bileşikler zeytinyağının diğer yağlardan farklı olmasına neden olmuştur. Bunlara fenol bileşenler adı verilir. Fenol bileşenler, besinsel değere sahip değildir ancak  sağlık üzerine olumlu etkileri vardır. Günlük diyetle alınmaları gerekmektedir çünkü vücudumuzda sentezlenemezler.

Zeytinyağında bulunan fenol bileşikler; hidroksitirosol, oleuropein, tirosol, kafeik asit, ferulik asit, hidroksifenilasetik asit, vanillik asit, p-kumarik asit’ tir. Fenol bileşenleri ve lignanların en önemli özellikleri tümör oluşumunu engellemeleri  kardiyovasküler hastalıklara karşı koruyucu etkileridir.Zeytinyağında bulunan steroller, besinlerden elde edilen kolestrolün emilmesini engeller. Triterpenik alkoller safra asitlerinin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlarlar. Tokoferoller,antioksidan özellik gösterirler ve kalp-damar hastalıklarının önlenmesini sağlarlar. Klorofil, yağa yeşil rengini vermektedir.Kan hücresinin yapısını dengelemektedir.

KAYNAKLAR

1.Waterman E,Lockwood B.Active Components And Clinical Applications of olive oil.Alternative Medicine Reviev Volume 12,Number 4,2007

2.Armutcu F,Namuslu M,Yüksel R,Kaya M.Zeytinyağı ve Sağlık:Biyoaktif Bileşenleri,Antioksidan Özellikleri ve Klinik etkileri.Konur Alp Tıp Dergisi 2013;5(1):60-68

3.Valls R.M,Farras M,Suares M, Fernández-Castillejo S,Fito M, Konstantinidou V,et al.Effects of functional olive oil enriched with its own phenolic compounds on endothelial function in hypertensive patients. A randomised controlled trial. Food Chemistry 167 (2015) 30–35

4. Huang C, Sumpio B. Olive Oil, the Mediterranean Diet, and

Cardiovascular Health.

5.Aras E. Konjuge Linoleik Asitçe Zenginleştirilmiş Zeytinyağının Üretimi Ve Optimizasyonu.Ocak 2011.

6. Franco M, Galeano-Díaz T, López O, Sánchez J, Gil V, Martín-Vertedor D. Phenolic compounds and antioxidant capacity of virgin olive oil. Food Chemistry 163 (2014) 289–298

7.Arslan E,Seven Ü,Güçer Ş.Zeytinyağının Beslenmedeki Önemi. I.Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi. 17-18 Mayıs 2008 / Edremit-Balıkesir.

8. Assmann G, Wahrburg U. Health Effects of the Minor Components of Olive Oil.Part 1.The Institute of Arteriosclerosis Research, University of Münster, Germany.