Son zamanlarda gündemde olan yüksek proteinli ve düşük karbonhidratlı diyetin sağlık üzerine etkileri tartışılmaktadır. Ayrıca insan sağlığını önemsemeyen bazı kişiler sağlıklı olmayan söylem ve yöntemlerle popülarite kazanmaya çalışarak, insan sağlığı ve duygularını sömürmektedir ve bu kişilerin genel olarak önerdiği beslenme tarzı düşük karbonhidratlı ve yüksek proteinli diyetlerdir.
O zaman şimdi yüksek proteinli ve düşük karbonhidratlı diyetleri olumlu ve olumsuz yönleriyle ele alalım.
A-) YÜKSEK PROTEİNLİ DİYETLERİN OLUMLU GÖRÜNEN YÖNLERİ
*Dikkatinizi çekerim sadece olumlu görünen.
1-) Termogenezi arttırarak enerji kaybını arttırır.
*Ayrıca termogenezi arttırmada hayvansal proteinler bitkisel proteinlerden daha çok etkilidir.
2-) Enerji alımını azaltır.
*Yüksek proteinli ve düşük karbonhidratlı diyette leptin duyarlılığı artar ve peptit YY3 artışıyla besin alımı azalır. Fizyolojik ve psikolojik doygunluk sağlanmış olur.
3-) İştah baskılanır.
4-) Ağırlık kaybını arttırır.
Yukarıdakileri yüksek proteinli diyetlerin olumlu yönleri olarak görebiliriz fakat hepimizinde bildiği gibi hızlı kilo kaybı her ne kadar cazip gelsede aslında altında yatan komplikasyonlar sağlığımız için fazlasıyla tehlikelidir.
B-) YÜKSEK PROTEİNLİ DİYETLERİN OLUMSUZ YÖNLERİ
* Öncelikle izokalorik diyetler her ne kadar kısa dönemde etkili olsa bile uzun dönemde kilo kaybına etkisi ortadan kalkar.
1-) Düşük karbonhidratlı diyetler LDL kolesterolün (kötü huylu kol.) artmasına neden olur.
2-) Dehidratasyon meydana gelir.
* Dehidratasyon yüksek protein sonucu oluşan sıvı kaybı ve posa eksikliği nedeniyle oluşur.
3-) Konstipasyon
* Dehidratasyon nedeniyle oluşur.
4-) Baş ağrısı, saç dökülmesi
5-) Malnütrisyon
* Düsük karbonhidrat tüketimi malnütrisyonu tetikler.
6-) Kanser (uzun dönem komplikasyonudur)
7-) Osteoporoz ve kalsiyum metabolizmasında bozukluk
* Yüksek proteinli diyet sonucu kalsiyum metabolizması olumsuz etkilenir ve kalsiyum emilimi azalır bunun sonucunda kalsiyum eksikliği oluşur ve osteoporoz gelişir.
8-) Renal yetmezlik oluşur
* Uzun dönemde yüksek proteinli diyet idrarda atılan son ürünlere etkisinden dolayı böbrekleri olumsuz etkiler.
* Böbrekte asit sekresyonunu arttırır ve böbrek taşı oluşumuna neden olur.
* GFR azalır ve böbrek solüt yükü artar.
* Proinflamatuar böbrek kaybı oluşur.
9-) Homosistein oranı artar
* Ve buda KVH için ciddi bir risktir.
10-) Folat düzeyi azalır
* Bunun sonucunda megoblastik anemi gelişebilir.
11-) Na (sodyum), kreatin ve albüminin idrarda atılımı artar.
12-) Hipertansiyona neden olur.
13-) Kolondaki yararlı bakteri sayısının büyük ölçüde azalmasına neden olur.
14-) Warfarin kullanan bireyler için yüksek risklidir.
Son olarak total mortalite artışına neden olur. Dengeli bir diyette istisna bir durum yoksa diyet protein oranı %12-15 arasında olmalıdır ve %25 in üzerine çıkılmamalıdır.
Yazar : HELİN NAYMAN
KAYNAK
-Nütrisyonda Güncel Konular Sempozyumu
*obezite ve yüksek proteinli diyet – Dç. Dr. Emine AkAL YILDIZ
