Varfarin, tromboembolik olayları önlemek için günümüzde sıkça kullanılan bir K vitaminiantagonistidir.
Sodyum tuzu şeklinde kullanılır. Biyo yararlanımı %100’e yakındır. Gastrointestinal sistemden emilimi için safraya ihtiyaç vardır.
%99.9 oranında kan proteinlerine bağlanır ve genellikle yaşlı hastalarda kullanılır.Yaşlı hastalarda ise albümin seviyesi düşük olabilir. Albümine yeterli ölçüde bağlanamadığı için varfarinin serbest kalan miktarı yüksek olur.Pıhtı oluşumunu önleyen antikoagulan etkisi artarak istenmeyen kanamaya neden olabilir.
Varfarin aç ya da tok karna alınabilir. Yüksek proteinli besin alımı, serum albümin seviyesini ve sitokrom P450 aktivitesini yükseltebilir ve ilacın etkinliğini ölçen bir test olan INR değerini azaltabilir.
K vitamininden zengin besinlerin bol tüketilmesi ilacın etkinliğini azaltabilir. Varfarin ilacı, K vitamininin aktif formuna dönüşmesini engelleyerek K vitaminine bağlı oluşan 4 pıhtılaşma faktörünün oluşumunu önler. Ancak besinler ile vücudun kullanımına hazır K vitamini alındığında ilacın etkisi azalabilir. Bu nedenle varfarin dozu ile günlük K vitamini alımı arasındaki denge sağlanmalıdır.
Vitamin K1 olarak bilinen Phylloquinone’un (filakinon) 1-10 mg/gün dozunda kullanımı warfarinin etkisini bloke eder.[4] Yapılan bir çalışma 500 µg filakinonunwarfarin metabolizmasını bozduğunu göstermiştir.
Her ne kadar diyetle alınması gereken K vitamini miktarı konusunda yeterli bilgi olmasa da, warfarin tedavisi alan hastalarda 65-80 µg/gün dozunda filakinon alımı önerilmektedir.
K vitamininden zengin besinler;yeşil yapraklı sebzeler (şalgam, roka, ıspanak, Brokoli, brüksel lahanası), karnabahar, nohut, yeşil çay ve büyükbaş hayvan 282karaciğeridir.
K vitamininden zengin bitkilerin tazelikleri ve klorofil içerikleri K vitamini konsantrasyonları ile doğru orantılıdır. Buna karşın, bu doğal K vitamini kaynaklarını dondurmak, kaynatmak, buharda veya mikrodalgada pişirmek filakinon oranlarını değiştirmez.
Ayrıca sarımsak, E vitamini takviyesi ile dongquai ve ginseng gibi herbal ürünler ise varfarinin etkinliğini artırabilir ve istenmeyen kanamalar olabilir.
Buna karşın yer fıstığı, mısır, fındık, antep fıstığı ve ceviz filakinon içeriği açısından fakirdirler. Ayrıca patates, havuç, turp, soğan ve sarmısak gibi köklü bitkiler de filakinon oranları düşük gıdalardır. Genel olarak süt ve süt ürünleri ile hayvansal gıdaların da filakinon içerikleri azdır.
Mangalda pişirilmiş besinler varfarin aktivitesini azaltır; pişmiş soğan ise artırır. Soyalı besinler varfarin aktivitesini değiştirir. Kızılcık suyu ile beraber alınması INR değerini yükseltir. Uzun dönem kullanımında kemik mineral yoğunluğu takip edilmelidir.
Lam ve ark.Solanaceae familyasından Lyciumbarbarum L. (Chinesewolfberry-Çin bitkisel çayı) çayının karaciğerde CYP2C9 izoenzimi etkileyerek warfarinin etkisini potansiyalize ettiğini bildirmişlerdir. Greyfurt suyunun içinde bulunan Narringin’in, bağırsak duvarında ve karaciğerde ilaçların metabolizması ndan sorumlu P450 enziminin CYP3A4 izoenzimini etkileyerek warfarinin etkisini potansiyalize ettiği gösterilmiştir.
Herbal Ürünler:
- Gingko pıhtı oluşumunu önleyici etki gösterir ve varfarin ile beraber kullanılması kanama riskini artırabilir.
- Zencefil pıhtılaşmada rol oynayan trombositlerin faaliyetlerini baskıladığı için varfarin ile beraber kullanımı kanamayı artırabilir.
- Jhon’s otu diğer adıyla sarı kantaron, adaçayı ve dansheninvarfarin ile birlikte kullanımı kanamaya neden olabilir.
- Ayrıca şeytan pençesi de antikoagülanlar ile etkileşim gösterebilir.
KAYNAKÇA:
- Göz M. Warfarin-gıda etkileşmesi: Olgu sunumu ve literatürün gözden geçirilmesi. Türk göğüs kalp damar cerrahisi dergisi. 2006;14:320-324.
- Alışır MF, Keçebaş M, Beşli F, Çalışkan S, Güngören F, Yıldırım A, Baran İ, Aydınlar A. Varfarin Kullanan HastalardaEtkin INR Düzeyi Oranları ve Etiyoloji ile Olan İlişkisi. Türkiye Klinikleri J MedSci 2013;33(3) :868-873.
- Şensoy F, Özaydın N.Besin ilaç etkileşimi, In: Tüfekçi Alphan E,ed. Hastalıklarda Beslenme Tedavisi, ikinci baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi, 2014; 987-1010.
Selçuk Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik[/vc_cta]
