UNUTMAK İSTEMİYORUZ!
Günümüzde, Dünyada ve Türkiye’de sıklığı giderek artmakta olan bir hastalık, Alzheimer… Sebebi ve tedavisi henüz tam olarak bulunamamış olan bu hastalıktan korunmanın yollarından biri de beslenme.
Bu yazımızda Alzheimer’ın tedavisinden ziyade “Nasıl korunuruz?” ve “Bilişsel fonksiyonlarımızı nasıl kuvvetlendiririz?” sorularında beslenmenin yerinden bahsedeceğiz.O zaman şimdi bu hastalıktan korunmada ve beyin sağlımızı olumlu etkilemede önemli birkaç noktaya değinelim…
C Vitamini ve E Vitamini
Grodstein ve arkadaşlarının yaptığı 10 yıllık bir çalışmada, C ve E vitamini alan bireylerin almayanlara göre daha iyi bilişsel fonksiyonlara sahip olduğu görülmüştür.Bunun dışında birçok çalışmada da E ve C vitamininden zengin beslenmenin Alzheimer riskini azalttığına dair veriler bulunmuştur. Ayrıca antioksidan özellikleri sayesinde serbest radikal hasarını sınırlayarak sinir hücresi ölümünü engelledikleri de bilinmektedir.
B Grubu Vitaminleri
B grubu vitaminleri nörolojik fonksiyonlardaki görevleri nedeniyle önemlidir. Örneğin tiamin eksikliğinde görülen kolinerjik aktivite bozukluğu, hafıza kaybı ve diğer bilişsel fonksiyon bozukluklarına sebep olur. Folat ve Kobalamin eksikliğinde görülen hiperhomosisteinemi nörotoksik etki gösterir bu da demans riskinde artışa sebep olur. Nöronların sağlıklı yaşlanabilmesi için B12 vitamini tüketiminin arttırılması da önerilenler arasındadır.(3)
Yeşil Çay
İçerdiği polifenoller sayesinde antioksidan ve antiinflamatuar nörokimyasal etkisi görülmüştür. Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada da yeşil çayın sinirleri korumada siyah çaydan daha etkili olduğu sonucuna varılmıştır.(5)
Balık
Doymuş yağ ve trans yağ tüketiminin Alzheimer riskini arttırdığı, balık yağı ve çoklu doymamış yağ asitlerinin tüketiminin ise Alzheimer riskini azalttığı düşünülmektedir.Morris ve arkadaşlarının yaptıkları bir çalışmada, haftada en az bir kez balık tüketenlerde, daha az sıklıkla balık tüketenlere göre Alzheimer riskinin %60 daha az olduğu gözlemlenmiştir.(1)
Akdeniz Tipi Beslenme
Profenno ve arkadaşlarının yürüttüğü bir meta analiz sonucunda tip 2 diyabetin Alzheimer riskini arttırdığı gözlemlenmiştir.(6) Bunun yanı sıra obezite, hiperlipidemi, koroner arter hastalığı ve hipertansiyon gibi rahatsızlıklar da Alzheimer için risk faktörüdür. Bu hastalıklarla mücadele ile birlikte Alzheimer’ın gelişiminin önlenebileceği bilinmektedir.Bu rahatsızlıkların ve obezitenin Akdeniz tipi beslenmeyle azalabileceğiyle ilgili de araştırmalar mevcuttur. Dolayısıyla Akdeniz tipi beslenmeyle Alzheimer’ın önüne geçilebileceği düşünülmektedir. Ancak bu tip beslenmenin bilişsel fonksiyonlara olan etkisiyle ilgili bir kanıt yoktur.
Akdeniz diyetinde meyveler, sebzeler, zeytinyağı ve balık ön plandadır.Bu gıdalar vitaminler, polifenoller ve doymamış yağ asitleri sağlar.Bu da yukarıda saydığımız diğer maddelerin alımını destekler niteliktedir.
Yazar Büşra TEPE
KAYNAKÇA
1)Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (2): Alzheimer Hastalığı ve Koruyucu Besin Öğeleri
2) Tibbi Beslenme Tedavisinde Güncel Uygulamalar 5 – Psikiyatrik ve Mental Hastalıklarda Tıbbi Beslenme Tedavisi Kitabı
3)Türkiye Alzheimer Derneği, Alzheimer Hastalığı ve Beslenme, Uzm. Dr. Muhammet Cemal KIZILARSLANOĞLU, Prof. Dr. Mustafa CANKURTARAN
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Geriatri Bilim Dalı
4) Genel Tıp Derg 2014;24(Ek 2):62-65, Alzheimer hastalığı ve beslenme – Bıyıklı ve Şanlıer
5) Food Research International, Volume 100, Part 1, October 2017, Pages 442-448,
Green tea supplementation produces better neuroprotective effects than red and black tea in Alzheimer-like rat model
6) Revista médica de Chile , Print version ISSN 0034-9887 , Rev. méd. Chile vol.145 no.4 Santiago Apr. 2017
