SÜT YAĞI SAĞLIĞI TEHDİT EDİYOR MU?
Süt canlıların yaşayabilmesi, gelişmesi ve verimli olabilmesi için gerekli besin maddelerini büyük oranda bileşiminde bulunduran kusursuz bir besindir. Hayata geldiğimiz ilk andan itibaren tükettiğimiz süt hakkında ilerleyen zaman ve değişen talepler doğrultusunda ortaya çıkan alternatif ürünler akla çeşitli soruları da beraberinde getirmektedir. Bu ürünlerden en yaygın olanı kuşkusuz ki light ürünlerdir. Peki bu light ürüler sütün yağı sağlığı tehdit ettiği için mi çıktı, faydalı mı, zararlı mı bu yazıda tüm bu sorulara cevap vermiş olacağım.
Süt yapısında bulunan proteinler yaşam için büyük önem taşıyan eksojen aminoasitlerin tümünü içerdiği için süt yüksek biyolojik değerdedir. A, D, B6, B12 vitaminleri ve Kalsiyum, Magnezyum, Potasyum, Demir, Sodyum önemli miktarda içerir. Süt; Beyin sinir sistemi gelişimini sağlar, sinir sistemini rahatlatır, bağırsak florasını düzenler, bağırsak kanserinden korur, kemik ve diş teşekkülünü kolaylaştırıp korunmasını sağlar, kalsiyum ve fosfor emilimini kolaylaştırır. Süt ve süt ürünlerinin diyabet tedavisinde ve korumada da önemli olduğu unutulmamalıdır. Süt ayrıca konjuge linoleik asit içeren sayılı faydalı gıdalardan biridir. Yüz yıllardır süt ve süt ürünlerinin sağlığa olan onlarca faydasını bilmekte ve günlük diyetimizde yer vermekteyiz. Son zamanlarda çok yaygınlaşan light ürünler akla biz yıllardır süt içerek hata mı yaptık, hastalıklarımızı süt yağı mı tetikledi, süt sandığımız kadar masum değil mi sorularını da beraberinde getiriyor.
Light ürünler özellikle kilosunu kontrol altında tutmak isteyen kişilerce çok tercih edilen, daha sağlıklıymış gibi algılanan yağı ve şekeri yani sonuçta toplam enerjisi azaltılmış ürünlerdir.
Light süt ürünleri ise sadece yağı azaltılarak enerjisi kısıtlanmış olan süt ürünleridir. Yağlı sütlerde bulunan yağ sayesinde A,D,E,K vitaminlerinden faydalanma daha fazla olur. Yağlı sütten kalsiyum alımı daha fazladır ve bu da kemik sağlığını korumada etkilidir. Yıllarca sütteki yağın kalp damar hastalıkları, tansiyon, şeker gibi hastalıkları tetiklediği ileri sürülmüş fakat yapılan çalışmalar süt yağının böyle olumsuz bir etkisinin olmadığını hatta tam aksine süt ürünlerinin özellikle de fermente süt ürünlerinin kan trigliserit, glikoz düzeylerinin, insülin direncinin ve kan basıncının ayarlanmasında olumlu etkilere sahip olduğu belirtilmiştir.
Koyun sütü inek sütünden daha fazla yağ, protein, kalsiyum ve vitamin içeren ve dolayısıyla kalorisi daha yüksek olan bir süttür. Koyun sütünde omega asit daha fazladır. koyun sütü daha yağlı olmasına rağmen inek sütüyle karşılaştırınca sağlık riski olarak aynı etkiyi gösterir. Yine fermente süt ürünlerinin anti inflamatuar ve antioksidan etkileriyle sağlığı koruma özellikleri mevcuttur. Bu anti inflamatuar etki yine sütte buluna çeşitli yağ asitlerinden kaynaklanmaktadır. Az yağlı süt ürünlerinden ise tam yağlı süt ürünleri daha fazla D vitamini alımı sağlayarak büyümeye katkıda bulunur.
Hangisini tercih etmeliyiz ?
Light ürünler şekeri, yağı, toplam enerjisi azaltılmış ürünlerdir. Süt ve süt ürünlerinde ise bunların sadece yağı azaltılır. Light süt elde edilirken yağlı sütün sadece yağı değil başta A ve C vitamini olmak üzere vitaminleri, proteini, kalsiyumu da ciddi oranda kaybedilir. Bunlara karşılık ise karbonhidrat oranı artmaktadır. Yağı azaltılan ürünlere ise lezzet arttırmak amacı ile tatlandırıcılar, çeşitli katkı maddeleri eklenir ve bunlar sağlık için ayrı bir tehdit oluşturur. Az yağlı çikolatalı sütler ise çikolata katkısından dolayı daha fazla tehdit içerir. Az yağlı ürünlerin kalorisi daha azdır ama doyurucu olmadığı için daha fazla yeme isteği uyandırır yani fazla kalori alımına engel değildir. Elbette ki diyet sürecinde olan birey çeşitli besinlerin yapımında ve öğün hazırlamada daha az enerji almak amacı ile yağlı süt ürünleri yerine yağı azaltılmış ürünler tercih edebilir.
Sonuç olarak süt yağının zannedilen olumsuzlukların aksine sağlığa birçok olumlu etkisi mevcuttur. Doğru olan sütün yağından korkmadan işlenmemiş tam yağlı süt ürünü tüketmektir. Bu ürünlerin mayalanması ile elde edilen yoğurt, ayran, kefir sağlık için daha iyidir. Yağı azaltılmış/ yağsız süt ürünlerini bir rahatsızlığımız olmadığı sürece sadece öğünde alınan enerjiyi azalma amacı ile tüketmeliyiz.
Sağlıklı Günler