Sebze ve Meyvelerin Beslenmemizdeki Yeri
Günlük beslenmemizde yer alan sebze ve meyveler günlük enerji ve protein gereksinmesine çok fazla katkıda bulunamazlar. Fakat mineraller ve vitaminler ile hücreyi oksidasyon stresinden koruyan antioksidantlar bakımından zengindir. Folat, A vitaminin ön ögesi beta-karoten, E, C, B2 vitamini, kalsiyum, demir, magnezyum, posa ve güçlü antioksidan etkinlik gösteren bileşenler içerirler. Bu grup büyüme ve gelişme, hücre yenilenmesi, doku onarımı, deri ve göz sağlığı, diş ve diş eti sağlığı, kan yapımı, hastalıklara karşı direncin oluşumunda etkindirler.
Meyve ve sebzelerin başka bir işlevi de barsak faaliyetlerine yardımcı olmalarıdır.Bu nedenle günlük besinlerimiz arasında en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketmek gerekir.
Meyveler içerdikleri vitamin çeşidi ve miktarı bakımından farklılık gösterir. Genellikle turunçgil grubu ve çilekler vitamin C bakımından zengindirler. C vitaminin miktarı ambalajlama ve saklama yöntemlerine göre değişir.Meyveler iyi ambalajlanmazsa ve oda sıcaklığında tutulursa C vitamini kaybı olur.
Meyvelerin besin değerleri kadar iştah üzerinde de olumlu etkileri vardır. Meyvelerin lezzeti, içerdikleri asit ve şekerden ileri gelmektedir.Meyveler olgunlaştıkça asit miktarı azalmakta, şeker miktarı artmaktadır.Şekerin verdiği tadın asitle birleşmesi sonucu hoşa giden bir lezzet oluşur.
Dikkat Etmemiz Gerekenler
- Taze sebzeler önce ayıklanmalı, yıkanmalı sonra doğranmalıdır.
- Yeşil yapraklı sebzelerin su oranı çok yüksektir. Bu nedenle düşük ısıda hiç su koymadan pişirilebilir. Sebze yemeğine ne kadar su konursa vitamin kaybı o kadar fazla olur.
- Sebzelerin haşlama suyu kesinlikle dökülmemelidir. Dökülürse vitamin C, B2 , folik asit gibi suda eriyen vitaminlerin büyük bir kısmı suya geçtiği için, besin değeri kaybı çok fazla olur.
- Besinler pişirilirken soda eklenmesi alkali çözeltide dayanıksız olan vitaminlerin yapılarının daha hızlı bozulmasına neden olurken; limon, sirke eklenmesi ise asit çözeltide duyarlı olanların etkinliğini azaltır. Pişirilirken yeşil sebzelerde yeşil rengin bozulmaması için eklenen karbonat (yemek sodası) B1 , B2 , B6 , folik asit ve C vitamininde kayıplara neden olur.
- A vitaminin ön ögesi olan karoten kaynağı sebzeler pişirilirken oluşan asidin etkisiyle vitamin kaybına uğrarlar. Aynı şekilde yeşil ve sarı sebzelerden yapılan salataya limon veya sirke eklenip bekletilirse A vitamini değerinde azalma olur.
- Dondurulmuş sebzeler içerdikleri besin öğelerini maksimum oranda korumak için pişirilmeden önce kesinlikle çözündürülmemelidir.
Sebze ve meyvelerden bahsediyorken Temmuz ayı sebze ve meyvelerinide söyleyelim o halde ;
- Sebzeler: Mısır, kabak,patlıcan,patates,salatalık,domates,semizotu,barbunya,taze fasulye,dolmalık biber
- Meyveler: kiraz,kavun,karpuz,şeftali,vişne
Mutlu günler diliyorum.
Diyetisyen Ülkü Şeyma Şahin
Kaynakça
- Baysal A. Beslenme. Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2002.
- Optimal Beslenme 2008 Sağlık Bakanlığı Yayın No:726,Ankara 2008.
