Quercetin Nedir, Ne İşe Yarar, Nelerde Bulunur?

Quercetin Nedir, Ne işe yarar, Nelerde bulunur? Merak Edenler İçin İşte Cevabı;

Quercetin

Quercetin, diyet flavonoidlerinin en yaygın olanıdır. Quercetin ve diğer flavonoidler başlıca meyve ya da sebzelerin kabuk ve yapraklarında; esas olarak daha dış kısımlarında ve solunum dokusunda bulunur. Soğan, kıvırcık lahana, pırasa, brokoli, elma, çay, kapari ve yaban mersini en zengin kaynaklarıdır. Soğan genellikle 300 mg / kg ile quercetinin en zengin kaynağıdır [1].

Quercetinin; alerjiler, astım, bakteriyel enfeksiyonlar, artrit, gut, göz rahatsızlıkları, hipertansiyon ve nörodejeneratif bozukluklar gibi çeşitli rahatsızlıklar için faydalı olduğu düşünülür [2].

Quercetin emilimi, bulunduğu gıda matrisine bağlıdır ve aglycone ya da glikozile edilmiş formda olması sindirilir olup olmadığını gösterir. Bağlanan şekerin varlığı ve türü emilimin alanını ve boyutunu belirlerken, şekerin pozisyonu bağırsaktaki alım mekanizmalarını tanımlar. Emilimden sonra, quercetin üç temel konjügasyona uğrar: sülfasyon, metilasyon ve glukuronidasyon. Bu, sülfotransferazların, katekol-O-metil transferazların ve UDP-glukuronosiltransferazların etkisiyle enterositte meydana gelir [1].

Quercetin, in vivo olarak kanserojen veya mutajenik olarak sınıflandırılmamıştır. 12 hafta günde 1000mg yüksek doz quercetinin, hem akut hem de kronik takviyesine bakılarak herhangi bir yanetkisi tespit edilmemiştir.

Quercetin, bazı ilaçları parçalayan bir enzim olan CYP3A4 ü inhibe eder. Metabolizma için bu yolu kullanan alprazolam ve kolşisin gibi ilaçlar quercetinle beraber alınmamalıdır [1].

Kardiyovasküler Hastalıklar

Kardiyovasküler hastalık (KVH) dünyadaki ölümlerin başlıca nedenidir. Hipertansiyon, sigara, hiperkolesterolemi, hiperglisemi, obezite, fiziksel hareketsizlik ve sağlıksız bir diyet dahil olmak üzere KVH için birçok risk faktörü vardır. Bir KVH risk faktörüne sahip bireylerin diğer risk faktörlerine sahip olma olasılıkları daha fazladır ve birçok KVH vakası, değiştirilebilir bir risk faktörünün saptanması ve tedavisi ile önlenebilir. KVH genellikle yaşlı erişkinleri etkilemekle birlikte, KVH öncülü, özellikle ateroskleroz, yaşamın erken dönemlerinde başlar. Çocukluktan itibaren sağlıklı beslenme,egzersiz ve sigardan kaçınma birincil korumada etkilidir. Meyveler ve sebzeler açısından zengin bir diyetin KVH’de azalma ile ilişkili olduğu iyi bilinmektedir. Kısa süre önce, bu diyetin faydalı etkilerinin kısmen flavonoidlere atfedileceği öne sürülmüştür [1].

Yüksek miktarda meyve ve sebze içeren diyet yüksek flavonoid içermesi nedeniyle kan basıncını azaltır. Son çalışmalar quercetin takviyesiyle hipertansif bireylerde sistolik kan basıncında 2,9 ile 7 mmHg arasında değişen düşüş gözlemlemiştir[1]. Quercetin’invasküler düz kas üzerine doğrudan etki ederek endotelden bağımsız mekanizmalar yoluyla kan basıncını düşürebileceğine dair kanıtlar da vardır. Hayvanlarda ve  insanlarda, quercetin’in kan basıncını düşürebileceği ve hipertansiyonun şiddetini azaltabileceğini destekleyen kanıtlar vardır. Bu mekanizmalar, oksidatif stresin azalması, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi (RAAS) ile müdahale ve endotele bağımlı veya bağımlı olmayan şekilde vasküler fonksiyonun iyileştirilmesidir [2].

Gerçekten de, randomize, çift-kör, plasebo kontrollü bir çapraz denemeden elde edilen bulgular Q aglycone’un sistolik kan basıncını 7 mm Hg düşürdüğünü göstermektedir; bu etki, % 14 inme ve % 9 koroner kalp mortalitesinde düşüş ile ilişkili olduğu gösterilmiştir [4].

Çalışma  quercetinin,diyabet kaynaklı aşırı vazokonstrüksiyona  karşı koruyucu olduğunu  ve yüksek kan basıncını azalttığını göstermiştir [5].

Özellikle Juźwiak ve ark. , quercetin’in yüksek yağlı bir diyetle beslenen tavşanlarda aortada ve yaralı karotid arterde aterosklerotik plakların oluşumunu etkili bir şekilde azalttığını göstermiştir [6].

Endotele verilen herhangi bir hasar, endotel kaynaklı nitrik oksidin (NO) biyoyararlanımında bir azalmaya neden olur. Bu, damar duvarını lökosit ve trombosit yapışmasına, vazokonstrüksiyona ve düz kas hücresi çoğalmasına yatkın hale getirir. Endotel disfonksiyonu, pre-hipertansiyon, hipertansiyon, ateroskleroz ve inme gibi sayısız kardiyovasküler patolojide rol oynamaktadır. Quercetin, potansiyel olarak doğrudan vazorelaksan aktivite yoluyla endotelin sağlıklı olmasını ve oksidanın indüklediği endotel disfonksiyonunu önleyebilir [1].

Hafif hiperkolesterolemik hastalarda, quercetinden zengin soğan suyunun lipidprofili üzerindeki modülatör etkinliği ve antioksidan durumu üzerinde durulmuştur. Belirtilen yararlı özellikleri yüksek flavonoid ve sülfür bileşikleri   içeriğine atfedilmiştir [3].

NO, endotelyal NO sentaz (eNOS) enzimleri tarafından endotelde sentezlenen güçlü bir vazodilatatördür. Antitrombotik, antiproliferatif ve antiaterojenik özellikler vasküler bütünlüğün korunmasında anahtar rol oynamaktadır. Quercetin’in muhtemelen adenozin monofosfatla aktive protein kinazın (AMPK) fosforilasyonu yoluyla eNOS aktivitesini arttırdığı ve bunun da hem akut hem de kronik dönemde NO üretiminde bir artışa neden olduğu gösterilmiştir [1].

Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE), kan basıncı (BP) ve sıvı kaybını düzenleyen renin-anjiyotensin-aldosteron sisteminde (RAAS) önemli bir elementtir. ACE’nin rolü, anjiyotensin I’i, anjiotensin II’ye dönüştürmektir: BP’yi artıran sorumlu bir peptittir. RAAS’ın kronik aşırı aktivasyonu hipertansiyon ile ilişkilidir. ACE’nin engellenmesi, RAAS’ın aşağı regülasyonu için kullanılan bir yöntemdir. Quercetin gibi flavonoid açısından zengin bitki özlerinin etkin ACE inhibitörleri olabileceğine dair kanıt vardır. Kanıt, in vitro modellerden ve hayvan çalışmalarından türetilmiştir ve birkaç quercetin metabolitinin ACE’nin orta düzeyde inhibitörleri olduğu gösterilmiştir [1].

Ateroskleroz yaralı kan damarlarının subendotel tabakasında lipidlerin birikimi olarak tanımlanır . Plak bozulması, enflamatuar yanıtlar veya reaktif oksijen türleri (ROS) ve düşük yoğunluklu lipoproteinin (LDL) oksidasyonu ile endotel hücrelerindeki hasar yoluyla başlatılır. Hayvan çalışmaları, uzun vadeli quercetin tüketiminin aterosklerotik lezyon oluşumunda önemli bir azalmaya yol açtığını göstermiştir. Quercetin ile tedavi edilen aortaların histolojik ve gen ekspresyon analizleri, quercetin’in lezyonel düz kas hücresi çoğalmasını ve aterojenez ile ilişkili inflamatuvar faktörleri etkilediğini göstermektedir. Bununla birlikte, ateroskleroz gelişiminde quercetinin oksidatif stres ve inflamasyon üzerine etkileri araştırılan bazı çalışmalar  bulunmaktadır. Genel olarak, quercetin’in, C-reaktif protein (CRP), sitokinler (IL-6, IL-1 ve TNF-α gibi) ve adezyon molekülleri (ICAM-1) gibi, iltihap belirteçleri üzerindeaz etkisi olduğu gösterilmiştir.Quercetin’in in vitro için mükemmel bir antioksidan olduğu gösterilmiştir ve birçok gazetede güçlü bir serbest radikal süpürücü olarak tanımlanmıştır [1].

Quercetinle beslenen farelerin serumunda, trigliserid (TG)% 14 oranında azaldı (p <0.001) ve toplam çoklu doymamış yağ asitleri (PUFA)% 13 oranında arttı (p <0.01).  Palermik asit, oleik asit ve linoleik asit, quercetin ile beslenen farelerde% 9-15 oranında azaldı (p <0.05)  [8].

Oksidatif stres, ROS üretiminde, onları bozma yeteneği üzerinde bir artış olarak tanımlanır. quercetin koruyucu savunmaları ve onarım sistemlerini uyararak oksidatif stresini azaltabilir. Serbest yağ asitleri (FFA) ve trigliseridlerin (TG) yükselmiş dolaşımdaki seviyeleri KVH için bilinen risk faktörleridir. Özellikle artmış FFA ve TG seviyeleri, ateroskleroz, iskemik hasar, aritmi, miyokard enfarktüsü ve kalp yetmezliği ile ilişkilidir. Birçok çalışmada diyet için quercetin takviyesi ile kemirgenlerde serum FFA ve TG düzeyleri düştüğünü göstermiştir. Bu nedenle, quercetin’in kardiyovasküler koruyucu özellikleri, quercetin’in lipid düşürücü etkisi ile açıklanabilir [1].

Oksidatif stres ve mitokondriyanın işlev bozukluğuna odaklanan yoğun egzersize bağlı kalp hasarına karşı, quercetin’in potansiyel koruyucu etkisi araştırıldı. Quercetin’in, mitokondriyal membran geçirgenliğini engellemede  verimli olduğunu ve yapısal olarak ilişkili olduğu flavonoidler arasında mitokondriyal disfonksiyona karşı en etkili grup  olduğunu göstermiştir (Carrasco-Pozo ve ark., 2012; Santos ve diğerleri 1998)  [9].

Bir çalışmada ise saf quercetin takviyesi akım aracılı dilatasyonu( FMD)’yi, insülin direncini veya kardiyometabolik sağlığın diğer herhangi bir göstergesini etkilememiştir [10].

Bu derlemenin amacı günümüze kadar yayınlanan quercetin ile yapılan temel insan çalışmalarını özetlemek ve quercetin’inkardiyoprotektif olduğu potansiyel mekanizmaların arkasındaki güncel kanıtları tartışmaktır [1].

Yazar : Fatma ÇOBUR
Erciyes Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü

KAYNAKÇA

1.Bondonno NP, Bondonno CP, Hodgson M, Ward NC, at all…The efficcay of quercetin in cardiovasküler health.Curr Nutr Rep 2015;4:290-303

2.Laron AJ, Symons JD, Jalili T.Therapeutic potential of quercetin to decrease blood pressure:rewiev of efficacy and mechanism American Society of Nutrition 2012;3:39-46

3.Lu TM, Chiu HF, Shen YC, Chung CC at all… Hypocholesterolomic efficacy of quercetin rich onion juie in health mild hypocholesterolomic adults:a pilot study. Plant Food Hum Nutr. 2015;70:395-400

4.Larson A, Witman MAH, Guo Y, Ives S at all…Acute, quercetin-induced reductions in blood pressure i hypertansive individuals are not secondary to lower plasma angiotensin-converting enzyme activity or endotehylin-1:nitric oxide.Nutrition Research 2012;32:557-564

5.Mahmoud MA, Hassan NA, Bassossy HM, Fahmy A.Quercetin protects against diabetes-induced exaggerated vasoconsttriction in rats:effect on low grade inflammation.Plose One 2013;8(5):1-11

6.Pashevin DA, Tumanovska LV, Desonko VE, Nagibin VS at all…Antiatherogenic effect of quercetin in mediated by proteasome inhibition in the aorta and circulating leukocytes.Pharmacological Reports 2011;63:1009-1018

7.Monori-Kiss A,Monos E, Nadasy GL.Quantitative analysis of vasodilatory action of quercetin on ıntramural coronary resistance arteries of the rat in vitro.Plos One 2014;9(8):1-6

8.Hil EFH, Keijer J, Bunschoten A, Vervoort JJM at all…quercetin induces hepatic lipid omega-oxidation and lowers serum levels in mice.Plos One 2013;8(1):1-10

9.Gao C, Chen X, Li J, Li Y at all…myocardial mithocondrial oxidative stress and dysfunction in intense exercise:regulatory effects of quercetin Eur J Apll Physiol 2014;114:695-705

10.Dower JI, Geleijnse JM, Zock PL, Kromhout D at all… effects of the pure flavanoids epicathectin and quercetin on vascular function and cardiomethabolic health: a randomized, double-blind, placebo-controlled, crosovver trial^1-4.Am J Clin Nutr 2015;101:914-921