Peptik Ülser asit ve pepsin içeren mide salgısı ile sindirim sistemini oluşturan yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağında meydana gelen aşınmalar sonucu oluşan yaralardır.
Ülser Oluşumunun Nedenleri Nelerdir?
Midenin iç kısmında, mideyi koruyan ve yapısının bozulmasını engelleyen katı bir tabaka bulunmaktadır. Ülserin en büyük sebebi “HelicobacterPylori” adı verilen bakteridir. Koruyucu tabakanın delinerek ve buna bağlı mide asidinin aşırı üretimi sonucu mide korunmasız hale gelir ve yaralanmalar oluşur. Yetersiz ve dengesiz beslenme,protein-enerji malnütrisyonu,uzun süre tek yönlü beslenme, besinlerin iyi çiğnenmemesi, yemek yeme saatlerinin düzensiz oluşu, birdenbire hızlı yemek yeme,huzursuz ortamda yemek yeme, sigara-alkol kullanımı, fazla miktarda çay ve kahve tüketimi gibi etmenler ülser oluşumuna neden olmaktadır.
Klinik Bulgular:
* Karnın üst kısmında kemirme ve yanma şeklinde ağrı,
* Yemek yedikten sonra , antiasitlerle ve kusunca geçebilen öğün aralarında yaşanan ağrı,
* Ağrılar gece uykudan uyandırabilir,
* İştah azalması,ağırlık kaybı
* Midede dolgunluk ve basınç hissi
* Bulantı-kusma,aerofaji(geğirme)
* Ağza yiyeceklerin geri gelmesi
* Kabızlık.
TEDAVİDE AMAÇ; Semptomları hafifletmek,ülserin iyileşmesini sağlamak ve tekrarlamasını ve komplikasyon gelişmesini önlemektir.
Ülserde Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
- Enerji ve diğer besin ögeleri yönünden yeterli ve dengeli beslenme sağlanmalı, yemek saatleri düzenli aralıklarlakişinin beslenme alışkanlıklarına göre 3 ana öğün veya daha sık öğünler şeklinde belirlenmelidir.
- Diyette yeterli oranda karbonhidrat tüketilmeli ancak rafine karbonhidrat tüketimine dikkat edilmelidir. Rafine karbonhidratın olumsuz etkileri vardır, çok sükroz tüketen bireylerde ülser görülme sıklığı yüksektir.
- Süzme balın mide asidine karşı koruyucu özelliği bulunmaktadır.
- Yapı ve doku onarımı için protein alımı artırılmalıdır.
- Diyette yeterli miktarda (20-25g/gün) posa bulunmalıdır.
- Yağ tüketiminde ise; linoleikasitingastrik asit sekresyonunu azaltma,mukozanın koruyucu mekanizmalarına yardımcı olma gibi olumlu etkileri bulunmaktadır.
- Yağlar midenin yavaş boşalmasına neden olur. Sıvı yağ tüketimi önerilir.
- Antioksidant vitaminlerden (A,C,E vit.) zengin olan taze sebze ve meyveler her öğün verilmelidir.
PEPTİK ÜLSER-BESİN ETKİLEŞİMİ
Ülser-Süt ilişkisi
Sütün içeriğindeki kalsiyum minerali gastrikasiti artırır bununla birlikte sütün tamponlayıcı etkisi bulunmaktadır. Ayrıca hayvansal yağ içeriği ve bazı bireylerde karın ağrısı, gaz gibi şikayetlere yol açması nedeniyle olumsuz etkileri bulunmaktadır.Bu nedenle ülserli hastaya süt tek başına verilmemeli ve normal miktarlarda tüketilmelidir.
Ülser-Tuz ilişkisi
Diyette tuz miktarı arttığında gastrikülser vegastrik ülserden ölüm oranı artmaktadır. Tuz gastrik mukozayı olumsuz yönde etkiler bu nedenle normal miktarlarda tüketilmelidir.
Ülser-Baharat İlişkisi
Acı baharatlar,hardal mukozada ödem,eritem ve harabiyete neden olur. Yara aktifse harabiyet daha fazladır. Özellikle acı baharatlardan sakınılmalıdır.
Ülser-Kahve İlişkisi
Kahve ve kafein gastrik asit ve pepsin salınımını artırırlar. Sindirim güçlüğüne neden olurlar.Bazı hastalarda ise çay ve kolalı içecekler tolere edilebilir. Tüketim bireye göre ayarlanmalıdır.
Ülser-Alkol İlişkisi
%40 alkol içeren alkollü içecekler verilmez.Alkol mukozal direnci azaltır ve gastrik asit salgısını uyarır.
Asitli Meyve Suları
Dispepsi ve gastrikreflüye neden olabileceğinden dikkatli içilmelidir.
AÇLIK
Hipoglisemi gastrik asit salgısını artırır.
Yemekler ve içecekler çok sıcak ve soğuk olmamalıdır.Mide mukozası irrite olur ve ülserasyonlar gelişir.
