Multipl Skleroz Nedir?
Multipl skleroz , merkezi sinir sisteminin kronik, enflamatuar
(inflamasyon, yangı veya iltihaplanma) ve otoimmün (kişinin kendi vücudunda ürettiği antijenlere karşı kendi antikorlarının saldırması)bir hastalığı olup, miyelin kılıfının yaygın fokal bozulmasına, değişken genç aksonal ve nöronal yaralanmaya yol açar.
Klinik açıdan, hastalığın en az iki ana formu vardır: tekrarlayan remisyona uğramış MS (klinik vakaların yaklaşık% 85’i) ve primer-ilerleyen MS (klinik vakaların yaklaşık% 15’i)
Kimlerde ve neden geliştiği tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık hastalığın oluşmasına zemin hazırlamaktadır.
Miyelinler nöronlar arasındaki iletişimde elektriksel sinyal iletimini hızlandırmaktadır ve MS’te miyelin kılıfının sürekli zarar görmesi söz konusudur.
BELİRTİLERİ
- Güç kaybı
- Spazm
- Konuşma bozukluğu
- Cinsel fonksiyon bozukluğu
- İdrar kaçırma
- Yutma zorluğu
MULTIPL SKLEROZ VE BESLENME İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR
-
multipl skleroz Yüksek gelirli ve ekvatordan en uzak olan Batı ülkelerinde MS daha yaygındır. Bu ülkelerin özellikleri hareketsiz yaşam tarzı, hayvansal kaynaklı doymuş yağlardan zengin yüksek kalorili diyetle beslenmeleri riski arttırdığı düşünülmektedir.
- Güneş ışığına daha az maruz kalınan yerlerde düşük D vitamini görülmektedir. MS hastalarında D vitamini içeriği düşük bulunmaktadır. Yüksek D vitamini konsantrasyonları hastalığın ilerlemesini yavaşlatıyor gibi görünmektedir.
- 20 yaşından önceki yüksek vücut kitle indeksi (BKİ) MS’i 2 kat arttırmaktadır.
- MS, inflamatuar barsak hastalığı ile bazı benzerliklere sahiptir her ikisinde de D vitamini düşüktür ve çevresel faktörlerden etkilenir.
- MS ve diğer otoimmün ve enflamatuar hastalıklarda antioksidanların kullanılmasının nedeni;oksidatif stresin, enflamatuar sürecin, miyelinin ve aksonal hasarın bozulmasına engel olmasından kaynaklanmaktadır.
- Yapılan bir çalışmada MS’li hastaların günlük ortalama enerji alımlarının erkeklerde 2730 ± 841 kcal, kadınlarda 1967 ± 647 kcal olduğu bildirilmiştir. Toplam enerji alımı karbonhidrat, protein ve yağ yüzdeleri sırasıyla% 46.9,% 14.6 ve% 38.4 idi.Çalışılan popülasyondaki protein ve karbonhidrat girişlerinin önerilenden daha az olduğunu, bunun yanında günlük toplam ve doymuş yağ alımlarının referans değerlerden daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Çoklu doymamış yağ ve diyet lifi alımları önerilenden daha azdır.Hayvansal yağ, et ürünleri, hidrojene yağ ve şekerler bakımından yüksek ve tam tahıllar bakımından düşük bir diyet düzeninin MS sıklığının daha yüksek olduğunu göstermektedir.
- Yapılan bir çalışmada serum albümini <3.5 mg / dL’ye dayanan kronik malnütrisyon sıklığı MS’li hastalarda % 11.8, diğer kronik hastalıklara sahip hastalarda ise sadece% 2 idi.
- MS’li hastalar, yeşil çay kateşinlerini kullanırlarsa, orta derecede egzersiz sırasında kas metabolizmasında iyileşme ve yorgunluğa direnç göstermişlerdir . Kafein alımı ile MS riski arasında ilişki yoktu.
- MS’li hastalarda n3 yağ asitleri takviye edilmiş az yağlı bir diyetle yorgunluğu %60 azaltmıştır.
- Major depresif bozukluğu olan hastaları iki gruba ayırıp bir gruba Lactobacillus acidophilus , Lactobacillus casei , Bifidobacterium bifidum ve Lactobacillus fermentum (her biri 2 x 10 9 CFU / g) verilmiş, bir gruba ise nişasta verilmiştir. Deneyden 8 hafta sonra probiyotiklerin depresyon üzerinde yararlı etkileri olmuştur. Probiyotik takviyesi serum insülin değerlerini de düşürmüştür.
MULTIPL SKLEROZ TEDAVİSİNDE BESLENME ÖNERİLER
OMEGA 3 YAĞ ASİTLERİ TÜKETİLMELİDİR
EPA,DHA,ALA miyelin kılıfının oluşumuna katılarak akıcılığı arttırabilir ve sinir iletiminin iyileştirilmesinde yardımcı olabilir. Haftada en az 2 kez balık yenmelidir. ALA formu için günde 1 çorba kaşığı keten tohumu yağı yemeklere ya da salatalara eklenebilir.
KALSİYUM
MS hastalarında kemiklerde yumuşama ve erime riski söz konusudur. Yaş gruplarına göre alınması gereken miktarlar değişmekle birlikte ortalama 3 su bardağı süt, yoğurt veya kefire ek olarak yaklaşık olarak 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir verilmelidir.
D VİTAMİNİ
Güneş ışınlarından yararlanmak, yağlı balık çeşitlerini tüketmek gerekmektedir.
ANTİOKSİDAN
MS hastalarında serbest radikal birikimi sağlıklı bireylere göre daha çok olmaktadır bunun sebebi MS hastalarında serbest radikal temizleme kapasitesinin azalmış olmasından kaynaklanmaktadır. Selenyum, A,C ve E vitaminlerine beslenmede yer vermek gerekmektedir.
DOYMUŞ YAĞ TÜKETİMİ AZALTILMALIDIR
Kırmızı et tüketimi azaltılmalı onun yerine tavuk, yumurta, hindi, balık gibi beyaz etler tüketilmeli posa içeriğinden dolayı bitkisel proteinlere(kurubaklagiller) yönelinmelidir.
KONSTİPASYON VEYA DİYARE VARSA
Her iki durumda da bol su içilmelidir.Ortalama olarak 8-10 bardak su. Konstipasyonu olan hastalarda posa içeriği yüksetilmeli, sabah aç karnına kuru kayısı kuru erik ya da kuru incir yenilip üzerine su içilmelidir. Daha sonraki öğünlerde bol posa içeriği olan baklagil çorbaları sebze yemekler ve bol salata tüketilmelidir. Meyveler kabukları ile birlikte tüketilmelidir. İshali olan hastalarda ise kepekli besinler ve süt beslenmeden bir süre çıkartılmalıdır. Meyveler kabuksuz elma,muz ve şeftali gibi bsinlerden seçilmelidir. Az yağlı pirinç pilavı, yayla çorbası, un çorbaları, haşlanmış patates tüketilmelidir.
UYKUSUZLUK SORUNU VARSA
Uyumaya yakın saatlerde çay ve kahve içilmemelidir. Uyumadan 2 saat önce süt ya da yoğurt tüketilmelidir. Çay tercih edilecekse papatya,melisa,ıhlamur gibi bitki çayları tercih edilebilir.
Son olarak MS hastalığının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ne yazık ki MS’i doğrudan etkileyen bir diyet bulunmamaktadır. Hastalığın semptomlarına göre beslenme düzenlenmektedir. Dilerim ki çalışmalara arttırılır ve size daha fazla aktarabileceğim bilgilerle tekrardan size yardımcı olabilirim. Yazımda kullandığım kaynakları merak edenler bana mail atabilirler. Hepinize iyi günler dilerim,sağlıcakla kalın.
GİZEM USANMAZ
