KONSTİPASYON
Konstipasyon (kabızlık) normal dışkılama olayının yapılamayışı veya dışkılama sayısının azalması, dışkının kuru, sert ve ağrılı olması olarak tanımlanır. En sık karşılaşılan sindirim problemlerinden biridir. Kalın bağırsak hareketlerinde azalma ile karakterizedir. Çalışmalar da konstipasyonun yaklaşık olarak 3 kat kadar kadınlarda, erkeklere göre daha fazla ve yaş arttıkça prevelansının da arttığı belirtilmektedir. Dışkılama sıklığı hafta da 3 kez ile günde 3 kez arası normal kabul edilmekte ve hafta da 2 veya daha az dışkılama konstipasyon olarak kabul edilmektedir.
Kabızlığın Bulguları
- Baş ağrısı
- Ağız kokusu
- Hazımsızlık
- Karında gerginlik
- Şişkinlik
- Paslı dil
Kabızlığın Nedenleri
- Az posalı yiyeceklerin tüketilmesidir. Bağırsakta ki bakteriler posayı kullanılarak asit ve gaz oluşturuyor. Asit ve gaz bağırsak hareketlerini arttırarak dışkının ilerlemesini kolaylaştırıyor. Böylece az posa alımında bağırsak hareketleri yavaşlıyor. Şişman bireylerde kabızlığın sık görülmesinin nedeni posa yönünden fakir beslenme şekilleridir.
- Günlük sıvı alımının az olması
- Fiziksel aktivite yetersizliği
- Bağırsak kasının gücünün yetersiz olması sonucunda bağırsak hareketleri yavaşlar. Kolon duvarında ki kas liflerinin gerilme gücü yaş arttıkça azalır.
- Rutin yaşamı değiştiren durumlar (gebelik,yaşlanma, seyahat)
- Uzun süre düşük yağlı diyet uygulanması. Diyet yağı kolon düz kas kontraksiyonlarını arttırır.
- Bazı ilaçlar bağırsak hareketlerini yavaşlatarak veya sıvı dengesini bozarak konstipasyona neden olabilirler.
Kabızlığın Diyet Tedavisinde
- Her gün ortalama en az 1,5-2 L su tüketilmelidir.
- Sabahları aç karnına alınan ılık su bağırsakların çalışmasına yardımcı olur.
- Kırmızı erik, kayısı,üzüm, incir, kavun ve karpuzun bağırsakları çalıştırıcı etkisi vardır. Laksatif etkilerinden dolayı kırmızı erik, kayısı, üzüm ve incirin kompostaları yapılabilir.
- Fiziksel aktivite arttırılmalıdır.
- Sebze, meyve, kurubaklagil ve tam tahıl ürünlerinin tüketimi arttırılarak posa alımı arttırılmalıdır.
- Meyveler kabukları ile birlikte tüketilmelidir.
- Probiyotik içerikli yoğurt, kefir tüketimi arttırılmalıdır.
Yazar : Cansu Özşen
KAYNAKLAR
- Alphan M. Hastalıklarda Beslenme Tedavisi, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara 2018
- Baysal A, Aksoy M, Bozkurt N, Mercanlıgil S, Besler T ve ark. Diyet El Kitabı, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara 2018
- Baysal A. Beslenme, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara 2015
