KAHVALTI TÜKETMEK ZORUNDA MIYIZ?
Kahvaltıyı ‘en uzun uyku döneminden sonra en erken yenen günün ilk öğünü’ olarak tanımlanmaktadır. 2 saat içinde, genellikle sabah 10:00’a kadar ve günlük toplam enerji ihtiyacının% 20 ila % 35’i arasında bir enerji seviyesinde günlük işlerden önce tüketilen bir öğündür.
Uzun yıllar boyunca kilo probleminin en önemli sebeplerinden birinin kahvaltıyı atlamak olduğu kabul edildi. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda kahvaltıyı yapanların yapmayanlara göre ağırlıklarının daha sağlıklı olduğu belirlenmiştir.Yapılan çalışmaların sonucuna bakıldığında uzun vadeli müdahale çalışmalarından elde edilen verilerin yetersizliği bulunmaktadır.
Kahvaltıda tüketilen besinlerin de kilo kontrolü açısından önemli bir yer tuttuğu bildirilmiştir. Özellikle kahvaltıda diyet proteininin iştah ve doygunluğu kontrol ederek, sonraki gıda alımlarında azalmaya yol açtığını göstermektedir.
54 ergen üzerinde yapılan bir çalışmada kahvaltıda yüksek protein tüketenler (35 gram protein), düşük protein tüketenler (13 gram protein), kahvaltıyı atlayanlar olarak gruba ayrılıp 12 hafta boyunca izlenmiştir. Kahvaltı tüketen grup saat 6:00-9:45 arasında tüketmeleri için özel kahvaltı yemekleri verilirken, kahvaltı yapmayan grup 10: 00’dan önce kahvaltıyı (su dışında hiçbir yiyecek / içecek tüktmemiştir) atlamaya devam etti.
Yapılan çalışmanın sonucunda yüksek proteinli kahvaltı tüketenler de vücut yağ kütlesinde artış görülmemiştir. Ayrıca yüksek proteinli kahvaltı tüketenler diğer gruplara göre daha düşük karbonhidrat tercihi yapmaktadır.Yüksek proteinli bir kahvaltı ile günlük açlık ve günlük yiyecek alımında da düşüşler gözlemlenmiştir.
Fakat yapılan bu çalışmada 35 g protein içeren yüksek proteinli bir kahvaltının gençler veya ebeveynler tarafından her sabah hazırlamak için zaman harcayacakları belirsizdir.
Kahvaltının çocukların ve ergenlerin bilişsel performanslarına etkilerini inceleyen bir çalışmada her ne kadar bu kanıtlar biraz karışık olsa da, kahvaltı tüketiminin çocuklarda kahvaltı tüketmeyenlere göre bilişsel performans üzerinde olumlu bir etkisi olduğu görülmüştür.
Bu sonucun aksine kahvaltı tüketim sıklığı dikkate alınarak 21.400 Amerikan 5-15 yaş arası çocuklarda okuma, matematik ve fen için standartlaştırılmış başarı testlerine ilişkin puanlar arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
Aslında, kahvaltıda iştahın az olması veya hiç olmaması durumunda, çocuklar da dahil olmak üzere iyi beslenenler tarafından güvenli bir şekilde atlanabileceği, çünkü bu, performansı olumsuz etkilemeyeceği, ancak aşırı enerji alımını azaltmaya yardımcı olacağı için tüketebileceğini göstermektedir.
Kardiyovasküler hastalıkları diyabet, obezite, dislipidemi, hipertansiyon gibi hastalıkların yanı sıra beslenme tarzı, günlük alışkanlıklar da etkilemektedir. Kahvaltıyı ihmal etme alışkanlığı koroner kalp hastalığı ile ilgili çalışmalar mevcuttur.
Yapılan Bir Çalışmada
Yapılan bir çalışma da 40-54 yaşları arasında ki bireylerde kahvaltı tüketiminin aterosklerozu tetikleyip tetiklemediğini ölçmek için bir çalışma yapılmış.Yüksek enerjili kahvaltı diyeti (kahvaltının günlük enerjinin >% 20’sini içerenler) düşük enerjili kahvaltı diyeti( toplam günlük enerji alımının% 5 ile% 20’sini içeren), kahvaltıyı atlayanlar (toplam günlük enerjinin <% 5’ini tüketenler) olarak ayrılmıştır.
Gruplar incelendiğinde kahvaltıyı atlayanların diğer iki gruba göre genellikle sigara tüketen, öğlen yemeklerinde yüksek enerjili beslenen erkeklerden oluşmaktaydı.
Kahvaltıyı atlayan bireyler daha fazla enerji, kolestrol, şekerli içecek, alkol tüketmekte ve en düşük lif ve karbonhidrat alımına sahipti.
Yüksek enerjili kahvaltı tüketenler daha fazla miktarda karbonhidrat ve diyet lifi aldılar ve daha fazla meyve ve sebze, kepekli tahıllar, yüksek yağlı süt ürünleri tüketme eğilimindeydiler.
Kahvaltıyı atlayanlar genellikle kahvaltıda en fazla 5 dakika geçirdi ve çoğunlukla kahve ya da portakal suyu tükettiler. Yüksek enerjili kahvaltı tüketen grupta en sık tercih edilenler kahve, portakal suyu, zeytinyağlı ekmek, domates, jambon, taze meyve, kahvaltı gevrekleri, tam tahıllı kurabiye veya hamur işleri ve reçeldi. Düşük enerjili kahvaltı tüketen katılımcılar ise kahve, portakal suyu ve taze meyve, kızarmış ekmek, kurabiye veya hamur işleri tükettiler.
Diğer öğünlerde besin seçimleri de genellikle kahvaltıyı atlayanlar da kötü bir örüntüye sahipti.
Kahvaltıyı atlayan bireylerde diğer gruplara göre vücut kitle indeksi, kan basıncı, kan lipitleri ve açlık glikoz seviyeleri yüksek seyretmektedir.
Her ne kadar bu yazımda bilimsel makalelere yer vermiş olsam da çok daha fazla kaynak okumak gerekmektedir. Kahvaltı tüketimi sağlıklı yaşam tarzını benimsemiş kişilerde gözlemlenmektedir. Eğer çocuğunuz aç değilse ve normalde sağlıklı besleniyorsa o gün zorla kahvaltı yaptırmak yanlış bir uygulama olacaktır. Size önerim hem güne erken başlamak hem de aile içinde sosyal ortamı korumak için her gün kahvaltı yapmanızdır.
Kendinize iyi bakın keyifli günler dilerim.
Gizem USANMAZ
Sporcu Beslenmesinde Nelere Dikkat Etmeliyiz ? – Gizem USANMAZ
