HİPERTANSİYONDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER VE BESLENME TEDAVİSİ
KAN BASINCI NEDİR?
Kan Basıncı, damar yatağındaki kanın akım sırasında damar duvarlarına yaptığı basınçtır. Kalp tarafından pompalanan kan miktarı ve damarların bu akıma karşı oluşturduğu dirence bağlıdır.
SİSTOLİK VE DİASTOLİK KAN BASINCI:
Kan basıncı önce kasılma basıncı (sistolik basınç), sonra gevşeme basıncı (diastolik basınç) olarak yazılır. Kasılma basıncı, kalbin kasılması sırasında oluşan en büyük kan basıncıdır (büyük tansiyon); gevşeme basıncı, kalbin gevşeme ya da dinlenme durumunda ölçülen en düşük basınçtır (küçük tansiyon).Gevşeme basıncı (diastolik basınç) yükselirse kalbin beslenmesi azalır.
NORMAL KAN BASINCI:
Dokuların pervüzyonunu sağlayacak kadar yüksek, zarar vermeyecek kadar düşük olmasıdır. Kan basıncı yüksekliğinin zararlı olduğu 1967 yılında kabul edildi.
HİPERTANSİYON
Kan dolaşımının sağlanması için bir basınç gereklidir. Bu basıncın normalden fazla olmasına hipertansiyon denir. Hipertansiyon için kullanılan diğer bir isim ise yüksek tansiyondur. İdeal kan basıncı değeri 120/80 mmHg olup kan basıncının en az iki ölçümde 140/90 mmHg ve üzerinde olması‘’HİPERTANSİYON’’ olarak tanımlanır.
Kan basıncının yükselmesi(Hipertansiyon),Koroner kalp hastalığı, kalp yetersizliği, kardiyovasküler hastalıklar ile böbrek hastalıkları için oldukça yaygın ve önemli bir risk faktörüdür.2000 yılında dünyadaki erişkin nüfusun %26,4’ünde hipertansiyon bulunmaktaydı. 2025 yılında popülasyonun % 29,2’sinin hipertansif olacağı öngörülmüştür. Kan basıncının yükselmesi genetik faktörler, çevresel faktörler ve bu iki faktörün etkileşiminden kaynaklanmaktadır.
Hipertansiyonda En Sık Görülen Belirtiler:
Baş Ağrısı, Baş Dönmesi, Çarpıntı, Yorgunluk, Halsizlik, Fazla Terleme, Kulak Çınlaması, Sık İdrara Çıkma ve Burun Kanamasıdır.
Sağlıklı Bir Kan Basıncı Ölçümü Yapılabilmesi İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Ölçüm yapan kişi rahat ve gevşemiş bir pozisyonda bulunmalıdır.
- Hasta ölçüm sırasında oturur pozisyonda olmalıdır ve avuç gevşek bir pozisyonda olup yumru yapılmamalıdır.
- Hasta, kan basıncı ölçümünden yarım saat önce egzersizden kaçınmalı, bir şeyler yememeli, kafein alınmamalı, sigara içilmemelidir.
- Ortamın ısısı uygun ve ortam gürültüsüz olmalıdır.
BESLENME TEDAVİSİ
Kan basıncının düşürülmesi için yararlanılan beslenme şekli ‘’DASH DİYETİ’’ dir.
- Kilo kaybı ve normal BKI’ ye ulaşmak ve korumak.
- Günde 5-7 porsiyon arası sebze ve meyve tüketiminin olması
- Düşük yağlı süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi
- Toplam ve doymuş yağ tüketiminin azaltılması
- Günlük sodyum alımı 2300mg’ ı (1 tatlı kaşığı) geçmemelidir.
- Günlük kalsiyum alımı 1250-1500 mg arasında olmalıdır.
- Potasyum ve magnezyum destekli besinler tüketilmelidir. (Potasyum:4700mg/ Magnezyum:500 mg.)
- Düzenli olarak her gün 20-30 dk. egzersizin kan basıncını 4-9 mmHg azalttığı görülmüştür.
- Alkol alımı kadınlar için 1 kadeh, erkekler için 2 kadehi geçmemesi gerekmektedir.
KAN BASINCINI DÜŞÜRMEDE KULLANILAN ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR:
- Koenzim Q10: Sistolik ve Diastolik kan basıncını düşürürür fakat bulantı ve baş ağrısı yaratabilir.
- Vitamin C ve Vitamin E Kombinasyonu: Sistolik ve Diastolik kan basıncını düşürürür fakat tek başına Vitamin E suplemantasyonu kan basıncını yükseltir.
- Vitamin D: Sistoik kan basıncını düşürür ancak bu vitaminin fazla alımı hiperkalsemik etki gelişebilir.
- Balık Yağı: Sistolik ve Diastolik kan basıncında düşme oluşabilir.
- Sarımsak: Sistolik ve Diastolik kan basıncını düşürür fakat kötü kokulu nefese neden olabilir.
Tüm bu beslenme tedavisi ve alternatif yaklaşımların yanında aslında en önemli olan şey motivasyonunuzu yüksek tutmanızdır. Sağlıklı bir yaşam sürmenizi dilerim.
Dyt. SİMAY DEMİRKIRAN
KAYNAKÇA:
- http://tkd.org.tr/TKDData/Uploads/files/HTBulten-Sayi1.pdf
- http://www.turkhipertansiyon.org
- PROF. Dr.Emel Tüfekçi Alphan HASTALIKLARDA BESLENME TEDAVİSİ KİTABI
