Gut hastalığı üre metabolizmasında oluşan bir bozukluk ile meydana gelen hiperürisemi, artrit atakları ve dokularda monosodyum ürat birikimiyle karakterize bir hastalıktır.
Bu hastalık genellikle orta yaş erkeklerde sık görülür. Menapoz öncesi kadınalarda da nadir de olsa görülebilir. Son 20 yılda hastalıkta artış görülmektedir.
Hayat tarzı, diyet, Obezite, metabolik sendrom ve ilaçlar hastalık görülme sıklığını arttırır.
Biyokimyasal Tanı Kriteri:
Ürik Asit seviyesi kanda; Erkeklerde 7 mg/dl, Kadınlarda 6 mg/dl üzeri olduğunda hiperürisemi denilir.
Kan ürik asit seviyesi 9 mg/dl üzeri olan kişilerde 5 yıl içerisinde %22 sinde GUT hastalığı oluşumu ortaya çıkmaktadır.
Klinik Bulguları:
Gece ve ani başlayan ataklar
Tofüslerde (eklemlerde oluşan şişlikler) şiddetli ağrı
Eklemlerde kızarıklık, şişlik, ısı artışı ve hassasiyet
Vücut ısısında artış
TIBBI BESLENME TEDAVİSİ:
Farmakolojik tedavinin yararlılığının arttırılmasının sağlanması ve atakların azaltılması için beslenmeye dikkat edilmesi gerekmektedir.
Bu hastalıkta PÜRİNDEN KISITLI DİYET tedavisi uygulanmaktadır. Pürin bir aminoasit olup bazı hayvansal ve bitkisel besinlerde yüksek oranda bulunmaktadır. GUT hastalığı olan birey için Obezite, pürin içeren besinler ve alkol tüketimi hastalığın ilerlemesine neden olmaktadır. Bu nedenle alkol tüketilmemeli ve düzenli egzersiz yapılmalıdır.
Beslenme tedavisinin ilkeleri:
- Eğer hasta obez ise yavaş yavaş zayıflatılmalı ve enerji alımı kısıtlanmalı,
- Alkollü içecekler tüketilmemeli,
- Düşük pürin içeren diyet uygulanmalıdır,
- Sıvı tüketimi arttırılmalı (günde 8-10 bardak)
- Et,balık ve tavuktan gelen günlük protein miktarı 120-180 g ile sınırlandırılmalıdır.
- Hayvansal et ürünleri yerine az yağlı süt ve ürünleri tercih edilmelidir.
- Ağırlıklı olarak tam buğday ürünleri tüketilmelidir.
- C vitamininden zengin beslenilmelidir. (portakal, mandalina, kivi, biber, çilek, kavun gibi)
- Basit şekerden uzak durulmalıdır.
PÜRİN İÇERİĞİ YÜKSEK HAYVANSAL KAYNAKLI BESİNLER:
Organ etleri: beyin, akciğer, sakatatlar vb.
Et: geyik, tavşan, sülün, ördek, kaz gibi
Yağlı balıklar ve deniz ürünleri: Ton balığı, ringa, sardalya, hamsi, morina, mezgit, alabalık, midye, tarak, karides, balık yumurtası, ıstakoz
PÜRİN İÇERİĞİ YÜKSEK BİTKİSEL KAYNAKLI BESİNLER:
Tahıllar: Yulaf unu, tam taneli tahıllar (BULGUR:60 g’a kadar kullanılabilir sadece)
Sebzeler: Ispanak 200 g, karnabahar 200 g, bezelye 60 g, mantar 50 g, kuşkonmaz 50 g’a kadar kullanılabilir sadece.
Kurubaklagiller: kuru fasulye 60 g, nuhut 60 g, mercimek 60 g kullanılabilir sadece.
DİĞER YASAKLI BESİNLER:
Alkol, Et suyu ile yapılmış çorbalar
Sakatatlar, Yağda kızarmış besinler
Çavdar ekmeği, Meşrubatlar, Boza, Maya
Yazar : Diyetisyen Fatma YILMAZ
