Yeterli ve dengeli beslenmenin önemini sürekli vurguluyoruz. Yeterli ve dengeli beslenme bedene ihtiyacı olan enerji, besin öğeleri ve diğer biyoaktif maddelerin yeteri kadar alınması ve öğünlerde dengeli tüketilmesidir. Besinleri yeterli ve dengeli şekilde tüketmekle birlikte besinlerin besleyici etkisinin yanında iyi hali koruyan, geliştiren ve hastalık oluşma riskini azaltan gıdalar olmalıdır ve bu gıdalara fonksiyonel gıdalar denilmektedir.

FONKSİYONEL GIDALAR:

  • Fonksiyonel etken içeren doğal gıdalar

  • Fonksiyonel etken ilave edilen yani zenginleştirme yapılan gıdalar

    -Omega 3- Omega 6 içeriği artırılmış gıdalar

    -Diyet lifi içeriği artırılmış gıdalar

    -Tuza iyot eklenmesi

    -Margarine A vitamini, süte D vitamini, meyve sularına kalsiyum katılması

    -Resveratrol(üzüm çekirdeği ekstresi)eklenmiş gıdalar örnek verilebilir


  • Zararlı bileşiği çıkartılan gıdalar

    -Na azaltılmış tuz ve ya Na içermeyen tuzlar

    -Düşük kalorili gıdalar

    -Glutensiz gıdalar

    -Diyabetik gıdalar(şeker içermeyen)

    -Fenil ketonüri hastalar için özel gıdalar örnek verilebilir


Ülkemizde; probiyotik yoğurtlar, prebiyotik içecekler, çeşitli bitkisel çaylar, DHA katkılı çerez gıdalar, diyet lif içeriği yüksek ürünler, enerjisi azaltılmış gıdalar, omega-3 yağ asiti içeren gıdalar, glutensiz ekmek, sporcu gıdaları, kalsiyumla zengin süt, folik asit ve demir zengini ekmek gibi, bitki sterolleri ve bitki stanol esterleri içeren modifiye margarin ürünleri kullanılmaktadır.

Kafkas Üniversitesi Besin Hijyeni Ve Teknolojisi Anabilim dalı hazırladığı doğal fonksiyonel gıdaları tablolaştırmıştır.

KAYNAK

SINIF/BİLEŞİK

BAŞLICA YARARLARI

KEROTENOİDLER

Havuç, bazı meyveler

Beta karoten

Hücrelere zarar veren serbest radikalleri nötralize eder, hücresel antioksidan savunmayı destekler

Karalahana, mısır, ıspanak, yumurta, turunçgiller

Lutein, zeaxanthin

Sağlıklı görünümün devamına katkı sağlar

Domates ve işlenmiş domates ürünleri

likopen

Prostat sağlığına katkıda bulunur

DİYET LİFLERİ

Buğday kepeği

Çözünmeyen lif

Sindirim sistemi sağlığına katkıda bulunur

Yulaf kepeği ve unu

Beta glukan

Koroner kalp hastalığı (KKH)riskini azaltır

Psylium tohumu kabuğu

Çözünen lif

KKH riskini azaltır

YAĞ ASİTLERİ

Ağaçta yetişen sert kabuklular

Tekli doymamış yağ aitleri(MUFA)

KKH riskini azaltır

Ceviz, Keten tohumu

Çoklu doymamış yağ asitleri(PUFA),omega-3 yağ asitleri

Zihin ve görme fonksiyonlarına katkıda bulunur

Balık ve deniz ürünleri yağı

PUFA

KKH riskini azaltır zihin görme fonksiyonlarına katkıda bulunur

Sığır ve kuzu eti, bazı peynirler

PUFA ve konjine linoleik asit

Vücut geliştirme ve immün sistemin fonksiyonuna katkıda bulunur

FLAVONOİDLER

Kabuklu meyveler, kiraz, vişne, kırmızı üzüm

Antosiyanidinler

Antioksidan savunmayı destekler, beyin fonksiyonlarına yardımcı olur

Çay, kakao, çikolata, elma, üzüm

Kateşinler

Kalp sağlığına yardımcı olur

Turunçgiller

Flavanonlar

Antioksidan savunmayı destekler

Soğan,çay,elma,brokoli

Flavanoller

Antioksidan savunmayı destekler

İzotiyosyanatlar

Karnabahar, brokoli, brokoli filizi, lahana, karalahana, bayırturpu

Sulforafen

Zararlı bileşiklerin detoksifikasyonu sağlar ve antioksidan savunmayı destekler

FENOLLER

Elma, armut, ağaç meyveleri, bazı sebzeler

Kafeik ve ferulik asit

Genel sağlığı ve kalp sağlığını destekler

BİTKİ STANOLLERİ/STEROLLERİ

Mısır, soya, buğday, ağaç
yağları, mortifiye gıdalar ve içecekler

Serbest stanol/steroller

KHH riskini azaltır

PREBİYOTİK/PROBİYOTİK

Tahıllar, soğanlar, bazı meyveler, sarımsak, bal, pırasa

İnülin,frukto oligosakkaritler

Sindirim sistemi sağlığını artırır

Yoğurt ve diğer süt ürünleri

Laktobasiller bifidobakteriler

Sindirim sistemi sağlığını ve sistemik bağışıklığı destekler

FİTOÖSTROJENLER

Keten, çavdar, bazı sebzeler

Lignanlar

Kalp ve immün sistem sağlığını destekler

SÜLFİTLER/TİYOLLER

Sarımsak, soğan, pırasa, yeşil soğan

Dallyl, Allyl menthyl trisulfide

Zararlı bileşiklerin detoksifikasyonu, kalp sağlığı ve sağlıklı immün sistemi destekler

Turpgiller

Ditiyltiyonlar

İmmün fonksiyonları destekler

TANNİNLER

Yaban mersini, kakao, elma, çilek, üzüm, şarap, yer fıstığı, tarçın

Proantisanidinler

Üriner sistem ve kalp sağlığını destekler

Sonuç olarak fonksiyonel gıdalar hastalık oluşma riskini azaltan, yaşam kalitesini artırmak için insanların diyetlerinde bulunması gereken değerli gıdalardır. Bununla birlikte fonksiyonel gıdaların her derde deva mucizevî gıdalar olmadığı bilinmelidir. Fonksiyonel gıdalar Gıda ve İlaç Teşkilatı (FDA) tarafından kabul edilen hastalık / diyet ilişkisi konusunda iddiası kanıtlamış bilimsel çalışmalar içeren gıdalar olmalıdır. İnsanları doğru şekilde fonksiyonel gıdalara ilişkin bilgilendirmek gerekir ve besinlerin kişinin gereksinimi doğrultusunda günlük beslenmelerine daha fazla özen göstermeye teşvik etmeliyiz.

[vc_cta h2=”Sağlıkla Kalın … ” style=”flat” color=”purple”]ÖZLEM KAYA
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BESLENME VE DİYETETİK BÖLÜMÜ

[/vc_cta]

Html code here! Replace this with any non empty text and that's it.

Hürmet Küçükkatırcı

Erciyes Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Recent Posts

Romatoloji Sağlık Profesyonelleri Derneği-Webinarı

Romatoloji Sağlık Profesyonelleri Derneği Tanışma ve Bilgilendirme Webinarı Tarih: 5 Ağustos 2024 Saat: 20.00 -…

4 ay ago

Onkolojide Beslenmeye Güncel Bakış Kursu

Değerli Meslektaşlarımız, 20-21 Eylül 2024 tarihleri arasında çevrimiçi gerçekleştirilecek "Onkolojide Beslenmeye Güncel Bakış" konulu kursumuza…

6 ay ago

1. ULUSLARARASI SPOR, BESLENME VE TAKVİYE KONGRESİ

Etkinlik linki : sporbeslenmevetakviyekongresi.com Eğitim Ücreti : Ücretsiz Kayıt Son Gün : 27 Mayıs 2024…

6 ay ago

Devren Kiralık – Diyetisyen Ofisi

Merhaba Arkadaşlar, Kayseri Sivas Caddesinde yaklaşık 4 yıldır hizmet vermekte olan Diyetisyen Ofisimizi devir etmeyi…

7 ay ago

İZTÜ’ de Öğrenci Diyetisyenler Buluşuyor!

Etkinlik tüm öğrencilerine açıktır. Etkinliğe katılım ücretsizdir, katılımcılara e-katılım sertifikası verilecektir İZTÜ’DE ÖĞRENCİ DİYETİSYENLER BULUŞUYOR!…

7 ay ago