En Eski Mucize Zencefil – Diyetisyen Fatoş İLHAN

EN ESKİ MUCİZE ZENCEFİL

Bilimsel adı zingiber officinale olan zencefil, geleneksel Asya Tıbbında bir baharat veya doğal gıda tedavisi için binlerce yıldır yaygın olarak kullanılan eski bir bitkisel halk ilacıdır.

Zencefilin besin içeriğini inceleyecek olursak 4 gram toz zencefilde yani yaklaşık olarak bir tatlı kaşığında; 0.71 gram karbonhidrat, 0.07 gram protein, 0.03 gram yağ, 0.1 gram lif,0.07 gram şeker, 17 gram potasyum bulunmaktadır.

Geleneksel tıpta, kusma, hazımsızlık, eklem ve kas ağrısı ve soğuk algınlığı gibi bazı rahatsızlıklar için kullanılmıştır. Amerikan tıp pratiğinde kullanılan King’s American Dispensatory kitabında de kilo kaybı, mikrop öldürücü özelliği sayesinde soğuk algınlığına iyi geldiği belirtilmiştir. Ayrıca, anti-obezite, anti-inamatuar ve antikanser etkileri de dahil olmak üzere çeşitli farmakolojik etkileri de bildirilmiştir.

Zencefilin bulantı ve kusma üzerine olan etkisini araştıran çalışmalardan biri olan deniz tutması ile ilgili yapılan bir çalışmada ise zencefilin etkisi incelenmiş ve 19r toz zencefil kullanan denizcilerde, bulantının azaldığı saptanmıştır. Ayrıca Grontvet ve Hentzer tarafından baş dönmesine olan etkiside ispatlanmıştır.

Zencefilin bulantı ve kusma üzerine olan etkisinin incelendiği başka iki ayrı çalışmada ise 60 ve 120 kadına 1 gr zencefil günlük kullanım dozu olarak verilmiş ve etkili bir şekilde kusma ve bulantıyı engellediği saptanmıştır.

ZENCEFİL VE OBEZİTE ÜZERİNE ETKİSİ

Tıbbi bitkiler uzun bir süredir dünyanın birçok yerinde hastalıkların tedavisinde ve vücut ağırlığını ve obeziteye bağlı komplikasyonları azaltmada kullanılmaktadır.

Zingiber officinale’nin önlenmesi ve tedavisi de dahil olmak üzere obezite yönetimi ile ilgili yararlı etkileri de yakın zamanda ele alınmış ve deneysel çalışmalardan umut verici sonuçlar elde edilmiştir. Ancak, insanlardaki bilimsel araştırmalar ve klinik çalışmalar çok sınırlıdır.

Zencefil ve ekstresinin rizomlarının, termojenez ve enerji harcamalarının arttırılması, lipolizin arttırılması, diyetsel yağın bağırsak emiliminin engellenmesi ve iştahın kontrolü gibi farklı mekanizmalar yoluyla obezitenin birçok temel özelliğini etkileyebileceği varsayılmaktadır. Zencefil takviyesinin sağlıklı obez / aşırı kilolu insanlar üzerindeki etkisi sadece dört çalışmada rapor edilmiştir.

Çalışmalar

• Birinci çalışmada; obezite olan 80 sağlıklı kadında kontrollü bir çalışma yürütülmüştür. Bulgulara göre, 12 hafta boyunca zencefil takviyesi (2 g / gün zencefil tozu) alan grup, vücut ağırlığına, vücut kitle indeksine, bel ve kalça çevresine almayan gruba kıyasla anlamlı bir düşüşe neden olmuştur.
• Mansour ve arkadaşlarının yaptığı başka bir çalışmada ise standart bir kahvaltıdan önce tek bir zencefil içeceği (2 g zencefil tozu içeren) içmenin iştahı azalttığını ve kilolu erkeklerde doluluk ve doygunluğu zencefil almayan kontrol grubuna göre arttırdığı gözlemlenmiştir.
• Ayrıca, diyabet, kronik böbrek hastalığı veya alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı olan obez / aşırı kilolu hastalarda zencefilin ağırlık değişimleri üzerindeki etkisini (ikincil amaç olarak) inceleyen birkaç çalışma vardır.
• Diğer çalışmalardan biri olan Rahimlou ve ark. 2016’da yaptıkları bir çalışmada alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı olan 44 hastada 2 g / gün zencefil tozu ilavesinin veya 12 haftalık özdeş plasebo etkisini incelemiştir. Elde edilen sonuçlara göre, gruplar arasında ağırlık farkı, vücut kitle indeksi, bel ve kalça çevresi ve bel-kalça oranı dahil olmak üzere antropometrik ölçümlerde azalmalar görülmüştür. Bununla birlikte, zencefil grubunda kalça çevresi önemli ölçüde azalmalar rapor edilmiştir.

Yüksek yağlı diyetle beslenen farelerle yapılan başka bir çalışmada ise 5 hafta boyunca zencefil ekstresi alan grupta vücut ağırlığında önemli ölçüde azalmalar gözlemlenmiştir. Yapılan çalışmalar diyette kullanılan zencefilin lipid metabolizmasında iyileşmeler sağladığı belirtilmiştir. Zencefilin, serum lipit profiilerini TG ve LDL’ yi düşürerek yüksek yağlı diyetle beslenen farelerde HDL’yi arttırdığı görülmüştür.

Zencefili farklı hastalıklarda tamamlayıcı bir tedavi olarak sağlığa yararları yapılan araştırmalar sonucunda iyi bilinmektedir. Yapılan çalışmalardan sonra zencefilin obezite ve inflamasyonun önlenmesi için fonksiyonel bir gıda olarak diyette kullanılabilmesinde yarar olduğu görülmüştür fakat altında yatan fizyolojik mekanizmanın tam olarak anlaşılabilmesi için insanlar üzerinde yapılmış daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç olduğu belirtilmiştir.

DİYETİSYEN FATOŞ İLHAN

KAYNAKÇA:

Hergenç G, 2014, Beslenme ve Sağlıkta Bitkiler, Nobel Tıp Kitapevleri,  596

Attari V, Mahdavi M, Javadivala Z, Mahluji S, Vahed S, Ostadrahimi A, 2017, Systematic Review Of The Anti‐Obesity And Weight Lowering Effect Of Ginger,  (Zingiber Officinale Roscoe) And İts Mechanisms Of Action, Phytotherapy Research. 2018;32:577–585

Kim S, Lee M, Jung S, Son H, Park S, Kang B, Kim S, Ginger Extract Ameliorates Obesity and Inflammation via Regulating MicroRNA-21/132 Expression and AMPK Activation in White Adipose Tissue-1

4- Konuklugil B, Özçelika G, Zencefil’ İn (Zingiber Officinale ) Tarih Boyunca Önemi Ve Günümüzdeki Kullanımı