Biz diyetisyenler her zaman deriz ki reklamlara, şarlatanlara kanmayın hiçbir besin mucize değildir. Ancak mucize bir besin var o da anne sütü. Bebeğinizin tüm ihtiyacını karşılayabilecek içeriğe sahip, büyüyüp gelişmesini sağlayan, onu hayatı boyunca yakalanabileceği pek çok hastalıktan koruyan, bebek ve anne arasındaki bağı kuvvetlendiren, annenin meme kanseri olma riskini azaltan anne sütünden bahsediyorum.
Ne yazık ki sütüm yetmiyor, sütüm gelmiyor, meme ucum yara oldu, bebek mamayı seviyor ama sütümü sevmiyor gibi pek çok cümleyle annelerin yakınmasını duyuyoruz. Aslında bunların hepsi annelerin yaptığı hatalardan kaynaklanıyor. Doğru emzirme tekniği ve annenin yeterli ve dengeli beslenmesi sağlandıktan sonra bebeğin ilk 6 ay tek başına anne sütü almasına, 2 yıl boyunca anne sütüne devam etmesine engel bir durum oluşmaz. Peki anneler emzirme sürecinde bebeği için neler yapabilir?
Öncelikle doğru bir emzirme yöntemiyle bebeğinizi beslemelisiniz. Bunun için rahat bir oturma pozisyonu alın, arkanıza yaslanın hatta bir yastıkla belinizi destekleyin. Çünkü siz bebeğin üzerine eğilmeyeceksiniz bebeği kendinize çekeceksiniz.
Bebeğinizin kafasını dirsek çukurunuza gelecek şekilde destekleyin ve aynı elinizle kalçasını kavrayın. Boşta kalan elinizle de memenizi “C şeklinde” tutun. Makas şeklinde tuttuğunuzda sütün geliş hızını kesersiniz bu yüzden C şeklinde tutmalısınız. Bu tutuşla başparmağınız bebeğin burnundan nefes alması için işlev görecek yani eğer bebeğin burnu açıkta değilse başparmağınızla hafif bir şekilde memenizi çekerek bebeğin burnunu açıkta bırakmalısınız. Altta kalan 4 parmağın 3’ü meme ağırlığını taşırken işaret parmağınız bebeği emmediği zamanlarda uyarmaktan sorumlu olacak. Demek istediğim bebeğiniz yaklaşık 15-20 dk boyunca emmeli ancak yorulduğu zamanlarda 2-3 saniye dinlenmesine izin verdikten sonra işaret parmağınızla bebeğin çene kemiğine hafifçe vurarak ona hadi em komutu vermelisiniz. Bebeğin emerken uyumasına izin vermeyin ki hem karnı doysun hem de gazı çıktıktan sonra rahat bir uykuya dalsın.
Buraya kadar oturuş ve tutuş pozisyonundan bahsettik. Peki emzirme yöntemi nasıl olmalı?
Bebeğin ağzına bir iki damla sütünüzü damlatın ağzını açtığı anda bebeği kendinize çekin (siz üzerine eğilmeyin) ve kahverengi kısmı tamamen ağzına almasını sağlayın. Unutmayın bebeğin çenesi memeye dayanmalı. Eğer ki bebek uçta kalırsa hem sütü çekemez, eksik anne sütü almış olur hem de sizin meme ucunuz yara olur.
Pek çok annenin bilmediği diğer bir önemli nokta ise sütün bileşimidir. Bebek emmeye başladığında ilk başta sulu ve şekerli bir süt gelir daha sonra yağdan zengin bebeği asıl doyurup, büyütecek süt gelir. Eğer ki bebek küçükse, bir emzirmede göğsünüzü tamamen boşaltamıyorsa sonraki emzirmeye mutlaka aynı taraftan başlanmalı ki bebek arkadan gelen yağlı sütü alsın ve büyüsün. Benim sütüm yaramadı diyen annelerin pek çoğu bu hatayı yaptığı için bebekleri doymuyor. Ayrıca göğüs tam boşalmadığı için süt yapımı da aktifleşmiyor ve annelerin sütü azalmış oluyor. O halde bebeği önceki emzirmede sağ taraftan doyurduysanız ilk olarak sağ memenin kahverengi kısmından bastırarak süt olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Eğer ilk sıktığınızda süt geliyorsa yine sağ taraftan emzirmeye devam edip göğüs iyice boşaldıktan sonra sol tarafa geçmelisiniz.
Bebek emerken anneyle göz teması kurmalı ve elleriyle anneye dokunmalı.
Unutmayın bebek emdikçe süt yapımı artar. Her 2,5 saatte bir (gece dâhil) emzirin; ancak bebek daha erken emmek isterse de 2,5 saati beklemeyin, emzirin ve her emzirme bittiğinde bebeğin gazını çıkarın.
Bebek beslenmesinde anne sütü veriyor bile olsanız asla biberon kullanmayın. Hem hijyenik açıdan risk oluşturur hem de biberona alışan bebek anneden emmeyi reddeder. Kullanılması gereken durumlarda biberon yerine kaşık ya da enjektör kullanılmalıdır.
Gelelim emziren annenin beslenmesine…
- Anneler sık sık beslenmeli, özellikle ilk 6 ay zayıflama diyetlerinden uzak durmalı.
- Sıvı alımına dikkat etmeli çünkü sıvı tüketimiyle süt miktarı artar. 2,5-3 litre sıvı tüketmesi gereken anne çay, kahve, kolalı içeceklerden olabildiğince uzak durmalı; süt, ayran, komposto, ıhlamur, adaçayı gibi içecekler tercih etmeli, su tüketimine önem vermeli.
- Beslenmesinde çeşitlik sağlamalı, öğünlerde her besin grubuna yer vermeli.
- Hazır besinlerden uzak durmalı, işlenmiş besinler tüketmemeli
- 3 ana öğünü atlamadan beslenmesine minik ara öğünler de ekleyerek sık sık beslenmeli.
- Gün içinde 3 su bardağı kadar süt veya yoğurt (ya da aynı miktar yoğurdu sulandırarak ayran), 2 parça peynir, 1 adet yumurta, 3-4 köfte büyüklüğünde et, tavuk, balık (haftada 2 kere balık tüketmeniz bebeğin beyin gelişimini de destekleyecektir), 3-4 porsiyon meyve (1 porsiyon yaklaşık avuç içi kadardır), 3-4 porsiyon sebze ve 6-8 porsiyon kadar tahıl (1 porsiyon=1 ince dilim ekmek, 1 kepçe çorba, 3 yemek kaşığı pilav/makarna) tüketilmeli.
(Miktarlarda kişiye özel değişiklikler olabilir) - Fazla yağlı, fazla baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalı
- Gaz yapan besinler anne sütüne geçip bebeği rahatsız edebileceği için tercih edilmemeli
- Aksini gerektiren bir hastalığı olmayan anneler tuzu iyotlu olanlardan kullanmalı. Çünkü anneden süt aracılığıyla bebeğe geçen iyot bebeğin beyin gelişimini destekler. Burada dikkat edilmesi gereken diğer nokta iyodun ısı ve ışıktan çok çabuk etkilenmesidir. Bu yüzden iyotlu tuz ışık almayan ortamda ağzı kapalı tutulmalı ve yemekler piştikten sonra ilave edilmeli.
Anne beslenmesine dikkat ettiğinde kendi fizyolojik gereksinmelerini karşılar, süt salımı için gereken enerji ve besin ögelerini dengede tutar, anne sütünün miktar ve kalitesini artırır, bebeğinin anne sütü ile büyüme ve gelişmesini sağlamış olur.
Unutmayın yeterli ve dengeli beslenen annelerin ilk 6 ay sadece anne sütü alan ve 2 yıl boyunca emen bebekleri sağlıklı nesiller oluşturacaktır. J
