Dünyada Açlık-Tokluk Dengesizliği – Dyt. Melis Ece BORAN

DÜNYADAKİ AÇLIK-TOKLUK DENGESİZLİĞİ

1945’ten itibaren dünya nüfusu 2,5 milyardan 7 milyara ulaşmıştır.

Yıl 1789: Thomas Malthus “Dünyada insan nüfusu, gıda üretiminden daha hızlı artacak ve bu nedenle çok büyük acılar yaşanacak!”  demiştir. Malthus’un bu düşüncesi günümüz için kısmen doğrudur ve bu acının adı ‘AÇLIK’ tır. Her yıl 6 milyon çocuğun açlık nedeniyle ölmesi bu durumun en çarpıcı sonucudur.

1996 yılında, FAO(Gıda ve Tarım Örgütü) Roma’da “Dünya Gıda Zirvesi” adı altında ilk kez bir toplantı düzenlemiştir. Bu toplantının amacı: 2015 yılında, dünyadaki açlığın 1990 yılına göre yarılanmasıdır. Çünkü “Yeterli ve Dengeli Beslenmenin bir insan hakkı olduğu” geç de olsa bu toplantıda vurgulanmıştır. Maalesef bu amaca ulaşılamamıştır. Dünyadaki aç insan sayısı
1990-92 yıllarında 843 milyon iken 2009’da 1 milyarı aşmıştır. Yani amaç açlığı %50 azaltmak iken açlık %25 artmıştır.

AÇLIĞIN OLASI NEDENLERİ

İnsanların yeterli gıda tüketimini engelleyen faktörler:

• Gıdanın bulunabilirliği ve ulaşılabilirliği
• Gıdanın yenilebilirliği

FAO(Gıda ve Tarım Örgütü) verilerine göre; dünyada gıda üretimi insanlar için yeterli düzeydedir. Hatta bu verilere göre taşıma sistemi ve muhafaza tekniği bakımından da herhangi bir yetersizlik söz konusu değildir.

Peki durum böyleyse dünya üzerinde açlık neden bu kadar fazla? Eğer gıda üretimi yeterli düzeyde ise bu gıdanın ulaşılabilirliğindeki eksiklik nedeniyle açlık ciddi bir sorun halini almıştır.

Gıdaya ulaşılabilirliği etkileyen etkenler;

• Gelir düzeyi
• Gelir dağılımı
• Gıda fiyatı
• Satın alma gücü gibi ekonomik faktörlerdir. Bu faktörlerden en çok Gelir Dengesizliği üzerinde tartışılmaktadır.

GELİR DENGESİZLİĞİ: Dünyada gelir ve gelişme düzeyi özellikle kuzey-güney yarım kürelerinde çok farklıdır. (global güney- global kuzey) Dünya nüfusunun %85’i güneyde yaşamakta ancak gelirden payı %20’dir. Kuzey ise %15’lik nüfusu ile %80’lik gelir payına sahiptir. Bu farklılık iki yarım küredeki açlık- tokluk dengesizliğine de doğrudan yansımaktadır.

FAO verilerine göre; Kronik Açlık (uzun dönem açlık) yaşayanların %92’si güneyde yaşamaktadır. Güney deyince Asya- Pasifik, Sahraaltı Afrika, Latin Amerika ve Yakındoğu anlaşılmalıdır. Kuzey ise Avrupa, Kuzey Asya, Kuzey Amerika ve Avustralya’dır.

Gelir düzeyi gelişmişliği etkilediği gibi yaşam süresini de doğrudan etkilemektedir. Yıllık kişi başına düşen ortalama gelir düzeyi 450 dolar olan ülkelerde ortalama yaşam süresi 50 yıl iken, 5340 dolar olan ülkelerde yaşam süresi 73 yıldır. Birinci grupta, ikinci gruptan 23 yıl daha kısa yaşamaktadır. Bu gelir dengesizliği kuzeyin kısıtları ne güneyin fırsatlarına oldukça bağlıdır.

Kuzeyin Fırsatları:

• Toprak ve iklimin tarıma elverişliliği
• Makinalı tarıma geçiş önceliği ve buna bağlı yüksek verim
• Devlet desteği
• Maliyet düşüklüğü

Güneyin kısıtları:

• Toprak yetersizliği ve verimsizliği
• Savaş- etnik kavga
• Nüfus artış hızı yüksekliği
• Yatırım yetersizliği

Bu dengesizliğin en önemli nedenlerinden birisi ise dünya gıda ticaretinin belirli sayıda firma tarafından kontrol edilmesi ve yıkıcı rekabet nedeniyle güney ülkelerde çiftçiliğin terk edilmesidir. Kuzey-güney dengesizliğinin kuzey için de olumsuz sonuçları vardır. Aşırı gıda tüketimine bağlı olarak 2006’da dünyada aşırı kilolu ve obez insan sayısı aç insan sayısını geçmiştir. Obezite, diyabet- kalp ve damar – kanser gibi hastalıklara yol açarak açlık gibi yaşam kalitesini düşürmekte ve insan ömrünü kısaltmaktadır.

Çözüm Arayışları: En temel çözüm Gıda Yardımı olarak düşünülmektedir. Çok sayıda yardım ve bağış organizasyonu bu amaçla çalışmaktadır. Gıda yardımı, açlık sorununu kalıcı olarak çözememektedir. İlk olarak bağış/yardım oranı aç insan sayısına kıyasla oldukça azdır. Çoğu zaman yardım taahhütleri tutulmaktadır. Bu nedenle gıda yardımı açlık sorununa kalıcı çözüm değildir.

Son 50 yılda gıda üretimi, insan sayısından daha hızlı artış göstermiştir. Bu nedenle gıda üretimi dünya nüfusunu doyurmaya yeterlidir. Ancak dünyada her 7 insanda birisi açtır.

Dünya üzerinde sadece gıda tüketimi değil gıda üretimi de dengeli değildir. Üretim daha çok kuzeydedir. Açlık ise güneyde çoğunluktadır. Üretimdeki dengesizlik tüketime de doğrudan yansımaktadır. Bu nedenle sadece üretim artışı- dengeli bölüşme- gıda yardımına bağlı çözümler yetersizdir. Açlığın çözümü için “Yaygın Üretim” gereklidir. Bu amaçla güneyin bölgesel dayanışması, küçük çiftçinin desteklenmesi, doğaya duyarlı üretim ile açlık kalıcı olarak önlenebilir.

Ekmeye tarlası olan ve ekip ürün alan kişi, yemek için de ekmek bulacaktır.

KAYNAK: Ekşi A., İşçi A. (2012). Dünyada Açlık Olgusu ve Çözüm Arayışları, Hot Topics, 37(1):39-45.

Sevgiyle ve sağlıcakla kalın.

Dyt. Melis Ece BORAN.