Down sendromu ve beslenme – Ayşenur İNCİ

DOWN SENDROMU NEDİR?

Down Sendromu, Trizomi 21; genetik düzensizlik sonucu insanın 21. kromozom çiftinde fazladan bir kromozom bulunması durumu ve bunun sonucu olarak ortaya çıkan genetik bir farklılıktır.

Down Sendromu sık sık zihinsel kavramadaki bozukluklar ve fiziksel gelişimin tipik yüz görünümü gibi farklı olmasıyla ilişkilendirilir. Çoğunlukla hafif veya orta seviyeli öğrenme güçlüğü gibi sorunlar taşır.

DOWN SENDROMU VE BESLENME

Down sendromlu çocuklarda olası semptomların önlenebilmesi veya en düşük düzeye düşürülebilmesi de doğru beslenmeyle mümkündür.

Tiroit hormonu bozuklukları,kabızlık,diyabet,obezite,glüten ve laktoz intoleransı gibi bazı semptomların tedavisi için enerji kısıtlaması olmaksızın, vitamin ve mineral takviyesi olmaksızın dengeli bir diyet ve fiziksel aktivitenin arttırılmasıyla önlenebilir.   

   DOWN SENDROMLU ÇOCUKLARDA BESLENME NASIL OLMALI?

•  Down sendromlu çocuklarda tiroit bezlerinin yeterli hormon salgılamaması (hipotiroidi) beyin gelişimini ve bilişsel performanslarını olumsuz etkiler. Bu nedenle; keten ve tere tohumu gibi tiroit hormonu yapımını uyaran besinler, tiroit bezini güçlendirici en iyi iki mineral olan çinko ve selenyum içeren karaciğer, balık, hindi ve tavuk eti, yumurta, mantar, sarımsak ve tahıllar bolca tüketilmelidir.
• Beyin gelişmesi açısından önemli olan Omega-3 yağ asitleri balık, ceviz ve semizotu gibi besinlerle alınabilir. Öğrenme güçlüğü yaşayan Down sendromlu çocuklarda Omega-3 yağ asidi tüketimi arttırıldığında IQ düzeylerinde ilerleme saptanmıştır.
• Kas güçsüzlüğü ve sedanter yaşam nedeniyle kabızlık riski altındadırlar. Bunun için sıvı tüketimi, lifli gıda tüketimi,tahıl,kuruyemiş,kuru meyve tüketimi arttırılmalıdır. Hipotiroidi ve kas güçsüzlüğü nedeniyle yaşıtlarına oranla %10-15 daha az kalori gereksinimine sahip olduklarından şişmanlığa da eğilimli olurlar.Bunun için beslenmeleri kontrol altına alınmalı ve hareket etmelerini teşvik edici aktiviteler yaptırılmalıdır.
• Kaslarının güçlenmesi ve protein yapımının uyarılması için et, peynir, yumurta gibi besinlerin günlük tüketimi arttırılmalıdır.
• Diyabet gelişme riski de yüksektir. Hazır besin, aşırı yağlı ve şekerli yiyecek tüketimi azaltılarak bu risk önlenebilir.
• Buğday, arpa, çavdar ve yulaf içeren gıdalar ve süte karşı bu çocuklarda alerjik reaksiyonlar gözlenebilir(gluten ve laktoz intoleransı). Bu tür besinler tüketildikten sonra bulantı, kızarıklık vb. semptomlar ortaya çıkıyorsa bu besinlerin tüketimi kısıtlanmalıdır.

   

“Fiziksel ve mental gelişimlerinin izlenmesi açısından Down sendromlu çocukların belli aralıklarla tiroit ve kan testleri mutlaka yaptırılmalı beslenmenin ise iyilik halinin geliştirilmesi için en önemli unsur olduğu unutulmamalıdır. İlerlemiş ve başarısı artan tıbbi hizmetler sayesinde bu hastalıkların büyük bir kısmı tedavi edilebilir. Sağlık problemleri erken şekilde saptanıp çok ciddi sorunlar haline gelmeden tedavi edilebilmektedir.”

KAYNAKLAR

1)Luke, A., Sutton, M., Schoeller, DA, & Roizen, NJ (1996). Down sendromlu prepubezan çocuklarda besin alımı ve obezite. Amerikan Diyetetik Derneği Dergisi , 96 (12), 1262-1267.

2) Rubin, SS, Rimmer, JH, Chicoine, B., Braddock, D., & McGuire, DE (1998). Down sendromlu kişilerde aşırı kilolu yaygınlık. Zeka geriliği , 36 (3), 175-181.

3) Bonamico, M., Mariani, P., Danesi, H. M., Crisogianni, M., Failla, P., Gemme, G., … & Lecora, M. (2001). Prevalence and clinical picture of celiac disease in Italian Down syndrome patients: a multicenter study. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition, 33(2), 139-143.

4) Prasher, V. P. (1995). Overweight and obesity amongst Down’s syndrome adults. Journal of Intellectual Disability Research, 39(5), 437-441.

                                                                                                                                                                      SAĞLIKLI GÜNLER

                                                                                                        Ayşenur İNCİ