Diyet Posasının Kolesterol Seviyesine Etkisi – Dyt Esma HELLİ

DİYET POSASININ KANDA KAN KOLESTEROL SEVİYESİNE ETKİSİ

Kolesterol  Nedir ?

Arter damarda biriken yağ tortularına kolesterol denilir.

Beyin,bağırsak,karaciğer,kalp başta olmak üzere vücutta yaygın olarak bulunur.Kolesterolden hormon( kortizon ve cinsiyet hormonu ), D vitamini ve safra asitleri üretilir.Kanda fazla kolesterol bulunursa kan damarlarında birikir ve damarların sertleşmesine ve daralmasına (arterioskleroz ) yol açar. Kolesterolün bir kısmı diyetle alınan bir kısmı da karaciğerde asetattan sentezlenen kolesteroldür.

Kolesterolün aşırı yükselmesi koroner kalp hastalıkları için risk faktörüdür.

Kolesterol Çeşitleri

Genel olarak HDL (iyi ) ve LDL( kötü ) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. LDL , düşük dansiteli lipoprotein  olarak  adlandırılır ve kolesterolü tüm organların yapısına taşımakla görevlidir.

HDL , yüksek dansiteli lipoprotein olarak adlandırılır damardaki fazla kolesterolü karaciğere taşımak ile görevlidir.

Total kolesterol kısaca kolesterol ve trigliserid degerlerinin toplamıdir. Trigliserit düzeylerinin %20 si ile HDL ve LDL kolesterolün düzeylerinin toplanmasıyla hesaplanır.

Sağlıklı bir insanda değeri 180 mg/dl den az olmalıdır.

Kanda trigliserid ve LDL kolesterolün yüksek olmasına hiperlipidemi denilir.

Sağlıklı Bir İnsanda Olması Gereken Kan Kolesterol Değerleri

Eğer ki kan kolesterol değeriniz yüksek ise beslenmenize dikkat etmeniz ve diyetinize uymanız gerekmektedir.

Kolesterol > 200 mg/dl

LDL Kolesterol > 130 mg/dl

HDL Kolesterol < 35 mg/dl

ise  doktorunuza ve  diyetisyeninize danışınız .

Kan Kolesterol Seviyesi Neden yükselir ?

Kan kolesterol düzeyinin yükselmesinin tek bir nedeni yoktur. Bazı bireylerde kalıtımsal yatkınlık olabilir. İnsanların yaşam şekli, beslenme alışkanlıkları,fiziksel aktivite,alkol ve sigara gibi alışkanlıkları gibi yaşam şekillerine ilişkin etmenler kanda kan kolesterol düzeyinde belirleyici rol oynar.Beslenme açısından yağdan ve kolesterolden zengin bir diyet etmendir.Şişmanlık ise bir diğer etmendir.Bazı bireyler “kolesterole duyarlı” dırlar. Yani yüksek kolesterollü diyet bu bireylerin toplam kan kolesterol ve LDL kan kolesterol düzeylerini önemli ölçüde yükseltir.Toplam yağ özellikle de doymuş yağlar pek çok birey için  önemli düzeyde kolesterol yükseltici etkiye sahiptir.

Diğer yandan posa da, kanda kan kolesterol düzeyinin düşmesine yardım eder ve önleyici etkiye sahiptir.Her posa türü kan kolesterol düzeyi yükselmesini engelleyici etkiyi göstermez.

Sadece suda çözünen posa bu etkiye sahiptir.Bağırsaklarda çözünen posa kolesterolden üretilen safra asitlerini bağlar ve böylece kolesterolün bir miktarının ortamdan uzaklaştırılmasına yardımcı olur.

POSA

Bitkisel besinlerin organizmada sindirilemeyen, ancak sulu-asit, sulu-alkali çözeltilerde çözünebilen, atık  bırakan karbonhidratlardır.

a)Ham Posa: Laboratuvarda asit ve alkalide, insan vücudunda sindirim sisteminde hidrolize olmayan kompleks karbonhidratlardır.Klinik beslenmede ham posa yerine diyet posası dikkate alınmaktadır.

b)Diyet  Posası: İnsan sindirim sisteminde sindirilemeyen bitki polisakkaritleridir.Diyet posası; insanların ince bağırsağında  sindirime ve emilime uğramayan , kalın bağırsakta tam ya da kısmi fermentasyona uğrayan nişasta olmayan polisakkaritlerdir.Bitki hücre duvarında bulunan lignin,kutin,mum,suberin gibi lignin türevleri; selüloz, hemiselüloz, pektin gibi yapı polisakkaritleri , inülinve oligofruktoz gibi oligosakkaritler diyet posası olarak tanımlanmaktadır.

İnsanların çoğu 11 gram posa  almaktadır.

Sağlıklı Günler

Dyt. Esma Helli