DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ VE DEMİR EMİLİMİ
Demir; Protein sentezi, oksijen taşınması, elektron transportu, hücre solunumu, pek çok enzimin yapı ve işlevinde görev alan yaşamsal bir elementtir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre; hemoglobin değerlerinin hamile olmayan kadınlarda 12 gr/dl, erkeklerde 14 gr/dl’nin altına düşmesi durumu “anemi” olarak adlandırılmaktadır.İstatistiklere göre dünyada kadınların % 35’inde, erkeklerin % 20’sinde ve hamilelerin %50’sinde demir eksikliği anemisi görülür. Demir eksikliği yalnızca anemiyle değil, bağışıklık ve sinir sistemi işlevlerinde ki bozukluk ile de ortaya çıkabilir.Demir eksikliğinin nedenlerinden biri olan demirin yetersiz alımı, yanlış diyet programları nedeniyle yetersiz kalabilir.
Ayrıca vejetaryen beslenme, yeme bozuklukları ve emilim bozuklukları da demir eksikliğine sebep olabilir.Demir eksikliğini ekarte edebilmek için hekimlerin sürdürdüğü ilaç tedavisinin yanında, beslenme durumunun düzenlenmesi tedavinin önemli bir parçasıdır. Dengeli ve sağlıklı beslenmeden maksimum düzeyde yarar sağlayabilmek ve demir içeren besinlerin bağırsaktan emilimini arttırmak için:
- Besinleri C vitamini ile birlikte tüketmek demir emilimini
önemli derecede arttıracaktır. Örneğin Yumurtayı portakal suyu ile tüketmek çok doğru bir tercih olacaktır. - Baklagilleri etle pişirmek demir alımını arttıran bir diğer faktördür.
- Ispanak yoğurt ile tüketildiğinde demir emilimi azaltmaktadır.Ispanağın yumurta ile pişirilmesi ise biyo yararlılığını artıracaktır.
- Süt, yoğurt ve ayran gibi kalsiyum içeren gıdaları yemekler ile birlikte değil, ara öğünlerde tüketilmelidir çünkü kalsiyumun demirin emilimini olumsuz yönde etkilemektedir.
- Diyette posanın çokluğu da emilimi olumsuz olarak etkilemektedir. Posalı besinlerle birlikte askorbik asit ( C vit) alındığında posanın olumsuz etkisi azalacaktır.
- Yemeklerle birlikte tüketilen polifenoller içeren çay-kahve-kola gibi içeceklerin tüketilmesi emilimi güçleştiren bir diğer faktördür çünkü bir çok besinde doğal olarak bulunan tanenler(polifenol) demir ile bağlanarak emilimi olumsuz etkilemektedir.
- Ayrıca kahvaltılarda 1- 2 tatlı kaşığı kadar pekmez günlük demir ihtiyacının çoğunu karşılamaktadır. Ara öğünlerde; kuru meyvelerden kayısı, dut ve kuru üzüm gibi yüksek demir içeren besinler tercih etmek günlük demir alımına katkı sağlayacaktır.
KAYNAKÇA
- (n.d.). Beslenme(16th ed., Ser. 10). Ankara, 2015: Hatipoğlu.
ÇOCUKTA DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ. (Nd). 11 Ocak 2019’da, www.thd.org.tr adresinden alındı.
Demir Eksikliği (Anemi) Belirtileri, eksik ve Tedavisi. (2016, 1 Kasım). 11 Ocak 2019’da, www.memorial.com.tr adresinden alındı.
BÜŞRA KABAK
