Dağlardan Gelen Sağlık : RIBÊS

DAĞLARDAN GELEN SAĞLIK: RIBÊS
Oppssss. Nereden çıktı şimdi bu demeyin. Öncelikle yörelere göre ismi değişse de genellikle Eşkın yada Işkın adı verilen  doğuda ise genellikle Rıbês denilen bir bitkiden söz edelim dedim. Birçok yerde şeklinin muzu andırmasından dolayı adına  DAĞ MUZU veya DOĞU’NUN MUZU olarak da rastlayabilirsiniz.

Ribês kış boyunca biriken karların altında olgunlaşan köklerinin karın erimesi ile birlikte filizlenen, yüzde yüz doğal olan bir bitkidir.Doğunun yüksek dağlarında 1000-4000 m yükseklikte yetişen beyaz sarımsı çecikler açan 40-150 cm uzunluklarda farmakolojide sık rastlanılan çok yıllık otsu bitkidir.  Genellikle bölgelere göre Nisan ayının sonu Mayıs ayı ve Haziran ayının başında dağlık kesimlerde yetişir.Yapısı gereği yanlarında Kap adı verilen yaprakları olan bitkinin sert bir gövdesi vardır. Yapraklarından dolma-sarma yapılan bitkinin genellikle sap kısımları toplanmaktadır.

Aslında Rıbês toplamak kolay gibi görünsede eskilerin tabiriyle 1 gecede odun gibi olabiliyor. İlk taze döneminde şeker gibi olan ve çıtır çıtır yenilen Rıbês kartlaştıkça yenilmeside zorlaşıyor, içindeki sıvıda azalıyor.
Rıbês alırken dikkat etmeniz gereken en önemli nokta ürünün kartmamış olmasıdır. Bu sebeple olabildiğince incelerinden ve esnek olanlarından almalısınız. Esneklikten kasıt iki ucunu bir araya getirirken kırılmamasıdır veya son anlarda kırılmasıdır. Kartlaşmış olanlar genellikle tahta gibi hemen kırılırlar.

Bahar aylarında doğuda ve batıda bazı pazarlarda Rıbês tezgahlarına rastlayabilirsiniz.Bu tadı her sene bahar aylarında kısıtlı bir süre içerisinde tadabilir ve tekrar tadabilmek için 1 sene beklemeye başlayabilirsiniz.
Hafif mayhoş bir tadı olan Ribês,yenilen kısmı genç sürgünleridir.Yaklaşık 20-30 günlük süre boyunca toplanarak satılan bu sürgünler kabuğu soyularak ve isteğe göre tuza batırılarak yenilir.Haziran ayının 2. haftasından sonra  Ribês,sertleşir ve artık yenilmez duruma gelir.Hazımsızlık ve mide yanmaları dahil pek çok rahatsızlığa iyi geldiği ifade edilen  Ribês bölge halkı tarafından bizzat denendiği ve ispatlandığı ifade edilir.  Ribês şeker hastaları tarafından da özellikle aranan bitki olduğu belirtilirken, özellikle  toprak altında kalan kök kısmının kurutulup çay haline getirilip içildiğinde  bir çok hastalığa iyi gelindiği ifade edilmektedir.

Yapılan araştırmalara göre Rıbês’te;
100 gr yenilebilir kısmında
C vitamini(antioksidan) açısından zengin: 20,4 mg
Selenyumu yeterli oranda içermekte
Protein 2.25g
Yağ:0.24 g
Azot:0.20 g
Fosfor:25.1 mg
Potasyum:114.4 mg
Demir:0.22 mg
Kalsiyum:60.3 mg
Sodyum:24.6 mg
Nitrat:43,42 mg/kg
Manganez:0.103 mg içerir.

Ayrıca Rıbês tohumlarının oleik asitten zengin olduğu tespit edilmiştir.Rıbês tohumlarının meyvelerinden daha fazla doymuş yağ içeriğine rastlanılmıştır.Bitkinin meyvelerinde omega 3 ve omega 6 ya yüksek iken,tohumunda omega 9 yüksek oranlarda bulunmaktadır.Ayrıca tohumunda belirli oranlarda palmitik ve stearik aside rastlanılırken meyve de ise tespit edilmemiştir.
Sağlık açısından değerlendirecek olarak bilimsel olarak Rheum Rıbês (Rıbês, Rıwes, Rewas, Kap,Işgın) adlandırılan bitkimiz taze olarak yenildiğinde astım,diyabet, böbrek taşları, kolesterol, hipertansiyon, idrar söktürücü olarak,kalp hastalıkları,hemoroidlerde,