Sağlık Çatısı Altında Kimler Var?
Öncelikle, beni kırmayıp yazıma destek olan Hacettepe Üniversitesi’nden arkadaşlarım;
Ayşenur Karaaslan (Çocuk Gelişimi), Halil İbrahim Bozdoğan ve Merve Dilbaz (Dil ve Konuşma Terapisi), Erva Değirmenci (Odyoloji), Hatice Akbulut (Ergoterapi), Hasan Kalaycı (Beslenme ve Diyetetik), Merve Yıldız (Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon) ve Tuğçe Gürakan’a (Hemşirelik) çok teşekkür ederim.
Biz diyetisyenler sürekli mesleğimizin bilinmemesinden ve diyetisyen olmayan şahısların bizim işimizi yapmaya kalkışmasından şikayetçiyiz. Bu konularda savaş verirken diğer sağlık çalışanlarının da bize destek olmasını isteriz. Hasta odaklı, multidisipliner, İnterdisipliner çalışma tarzlarını savunuruz.
Gözlemlediğim ve duyduğum kadarıyla sağlık çatısı altındaki mesleklerin birbirini tanıma konusunda sıkıntısı var. Belki de birbirimizi tam olarak tanımadığımız için birbirimizin işini yapıyoruz ya da birbirimizi savunmamız, birbirimize destek olmamız gereken yerlerde bunu beceremiyoruz.
Umarım bu yazıyla beraber tıp, diş hekimliği ve eczacılık dışındaki sağlık alanlarını da bir nebze olsun tanırız.
Çocuk Gelişimi Uzmanı/Çocuk Gelişimcisi Kimdir?
Çocuk Gelişimi Uzmanları; 0-18 yaşlar arasındaki normal gelişim gösteren, özel gereksinimi olan, korunmaya muhtaç (normal/özel gereksinimli kurumda yaşayan, çalışan, mülteci ve suça itilmiş çocuklar) ve hastanede yatan çocukların tüm gelişim alanlarını (zihinsel, dil, motor, öz bakım, sosyal ve duygusal) destekleyici programlar geliştirmenin yanında çocuğa, aileye ve topluma hizmet sunan profesyonellerdir.
Çocuk gelişimi uzmanları üniversitelerin sağlık bilimleri fakültelerinin 4 yıllık lisans programlarından mezun olurlar.
Çocuk Gelişimi Uzmanları ;
-Hastanelerin çeşitli bölüm ve tedavi ünitelerinde çocuklara duygusal destek sağlarlar.
-Hastanelerde yeni doğan gelişim takibi yapar, çocuk gelişimi servislerinde çocukların gelişim alanlarını değerlendirir ve aileyi bilgilendirir.
-Çocuk ruh sağlığı merkezlerinde danışmanlık yaparlar.
– Üstün ve özel yetenekli olan; öğrenme güçlüğü olan; zihinsel yetersizliği; dil ve konuşma, görme, işitme, ortopedik, nörolojik, genetik, psikiyatrik, metabolik hastalığı; dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu; duygusal ve davranış bozukluğu olan çocukların ve ailelerin gereksinimlerini formal ve informal değerlendirme araçları ile belirler, çocukların gelişimsel ve psikometrik ölçümlemelerini yapar ailenin gereksinimine yönelik gelişim destek programlarını hazırlar, uygular, değerlendirir, rapor hazırlar ve izler. Gelişimsel açıdan uygun ev/kurum/okul merkezli destek programları önerir, hazırlar ve uygular, izlemini yapar. Değerlendirme ve izlem sonuçlarını gerekli kurul ve komitelere sunar.
Ayşenur KARAASLAN
Dil ve Konuşma Terapisti Kimdir, Nerelerde Çalışır?
Dil ve konuşma terapisti iletişim, dil, konuşma, ses ve yutma bozuklarının her yaşta değerlendirilmesi, ayırıcı tanısı ve tedavisinden sorumlu sağlık personelidir. Otonom bir meslektir. Aynı zamanda ailelere danışmanlık da yapar. Dil ve konuşma terapisti hümanist, sabırlı ve yaratıcı olmalıdır. Dil ve konuşma terapisi ucu açık ve ileri derecede ihtiyaç duyulan bir sağlık meslek grubudur ve çalışma alanları oldukça geniştir. Devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, özel hastaneler, rehabilitasyon merkezleri, özel eğitim merkezleri, kliniklerde çalışabilir. Aynı zamanda kendi özel kliniğinde de çalışabilir. İsteyen öğrenciler akademisyenliğe de yönelebilir. Gelecekte okullarda da dil ve konuşma terapisti olması planlanmaktadır.
İstihdam alanları düşünüldüğü zaman kesinlikle yönelinmesi ve bu alanda ihtiyacın giderilebilmesi için tercih edilmesi gereken meslek grupları arasındadır.
Merve DİLBAZ-Halil İbrahim BOZDOĞAN
Diyetisyen Kimdir, Nerelerde Çalışır?
Diyetisyen sıfatını taşıyabilecek bilgiye sahip olmanın tek yolu üniversitelerin “Beslenme ve Diyetetik” bölümlerinde en az 4 yıl lisans eğitimi almaktır. Diyetisyenler aldıkları bu eğitim sayesinde temel tıp alanları ve hastalıklara dair temel bilgilere sahip, hastalığa ve kişiye özgü beslenme planı oluşturabilen kişilerdir.
Diyetisyenler besinleri çok iyi tanıyan, besin öğelerinin insan vücudundaki işlevini bilen, beslenmeyle ilişkili hastalıklar konusunda bilgi sahibi olan ve birey ile besin arasındaki bağı kişiye özel yorumlayabilme kabiliyeti kazanmış kişilerdir.
Gebe, emzikli, bebek, çocuk, yaşlı, işçi, sporcu vb. gibi özel gruplar için ayrı; her birey için özel beslenme planı geliştirerek herkesin sağlığını düşünen, sadece fiziksel değil, ruhsal ve sosyal sağlığı da göz önünde bulunduran ve iyi olma durumunu koruyup geliştiren; toplumu besin ve beslenme konusunda bilgilendiren diyetisyenlerdir.
Diyetisyenler; Tedavi kurumlarında (özel ve kamuya bağlı hastaneler, poliklinikler, sağlık merkezleri, diyaliz üniteleri, vb.), Toplu beslenme sistemlerinde (yemek fabrikaları, otel yiyecek ve içecek bölümleri, toplu beslenme yapılan tüm özel ve kamu kuruluşları, vb.), halk sağlığı hizmeti verilen kurumlarda (Ana-çocuk sağlığı merkezleri, sağlık ocakları, çocuk ve yaşlı bakımevleri, spor okulları, vb.), besin sanayisinde, araştırma kurumlarında ve eğitim kurumlarında görev yapmaktadır.
Hasan KALAYCI
Ergoterapist Kimdir, Ne İş Yapar?
Ergoterapi kişilerin günlük yaşamlarında zorlandıkları ya da yapamadıkları aktiviteleri yerine getirebilmelerini amaçlar. Ergoterapistler kişilerin daha bağımsız kendi kendine yetebilen üretici, stresten uzak, zamanını planlayabilen temel aktiviteler ( yemek yemek, banyo yapmak,giyinmek) üretici aktiviteler(eğitim ve iş) ve serbest zaman aktiviteleri yani sosyal hayatlarını yerine getirebilmeleri ve bunların arasında bir denge oluşturmalarını sağlayan kişilerdir. Ayrıca engelliler, hastalar, yaşlılar otizm ve down sendromu olan bireyler marjinal gruplar,alkol ve madde bağımlıları gruplarla çalışabildiği gibi sağlıklı insanlar içinde korucu yaklaşımlar ve yaşam koçluğu yapabilir. Hastaneler, ruh sağlığı merkezi, rehabilitasyon merkezleri, özel eğitim merkezleri,psikiyatri merkezleri, bireysel danışma merkezleri, fabrikalar, okullar gibi birçok yerde ergoterapistler çalışabilir.
Hatice AKBULUT
Fizyoterapist Kimdir, Ne İş Yapar?
Fizyoterapistler; üniversitelerin 4 yıllık fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümlerinden ya da yüksekokullarından mezun olmuş kişilerdir. Bu eğitim sırasında temel tıp bilimi olan anatomi, pataloji vb. derslerin yanı sıra insan biyomekaniği, kinezyolojisi gibi alan dersleri alırlar. Ölçme, değerlendirme, egzersiz tedavi programı çizme ve uygulamaya dair teorik ve pratik dersler alarak eğitimlerini tamamlarlar. 2. ve 3. Sınıfın yazında 4. Yılın eğitim döneminde yaptıkları staj ile mesleğe multidisipliner ve interdisipliner yaklaşımları benimsemiş olarak atılırlar.
Fizyoterapistler hekim tarafından tanısı konmuş hastalığa tedavi programı çizen, uygulayan ve terkip eden kişilerdir. Engelli bireylerin hayata adaptasyonundan, en küçük eklemin yeniden işlevsel olabilmesine kadar geniş bir amaçla hasta, hasta yakınları, diğer sağlık personelleri ile beraber çalışır. Bunun yanı sıra sağlıklı kişilere egzersiz tavsiyesinde bulunarak toplumun yaşam kalitesini ve fiziksel aktivite düzeyini yükseltmeyi amaçlar. Obezitenin ve beklenen yaşam süresinin arttığı bu yıllarda fizyoterapi ve rehabilitasyon önem kazanmış ve pek çok üniversitede bölüm olarak açılmıştır.
Fizyoterapistler; ulusal ve uluslararası yataklı tedavi merkezlerindeki (üniversite, devlet vb…), özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde, protez-ortez üretim ve rehabilitasyon merkezlerinde, birinci basamak sağlık hizmetleri veren kuruluşlarda, endüstri alanlarında, okullarda, spor kulüplerinde, huzur evlerinde, mesleki rehabilitasyon merkezlerinde ve kaplıca merkezlerinde, dal merkezlerinde, evde bakım merkezlerinde özel veya kamu görevi yapabilirler.
Ülkemizde son zamanlarda mesleğimizin hukuksal anlamda sıkıntıları bulunmaktadır. Mesleki anlamda sorunlar yaşayan meslek gruplarının bir arada çalışmasıyla bu sorunların aşılabileceğini düşünüyorum, hak ettiğimiz şartlarda çalışmanın umudunu taşıyorum.
Merve YILDIZ
Hemşireler Ne İş Yapar?
Sağlık bir ekip işidir ve hemşireler bu ekibin en önemli parçalarından birisidir. Sağlık Bakanlığı Hemşirelik Yönetmeliğinde Hemşirelik hizmetlerinin kapsamı kısaca şu şekilde belirlenmiştir; birey, aile, grup ve toplumun sağlığının geliştirilmesi, korunması, hastalık durumunda iyileştirilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması amacıyla hemşirenin yerine getirdiği bakım verme, hekimce hazırlanan tıbbî tanı ve tedavi planının oluşturulması ve uygulanması, güvenli ve sağlıklı bir çevre oluşturma, eğitim, danışmanlık, araştırma, yönetim, kalite geliştirme, işbirliği yapma ve iletişimi sağlama rolleri, insanlara yaşadıkları ve çalıştıkları her ortamda doğum öncesinden başlayarak yaşamın tüm evrelerinde meslek standartları ve etik ilkeler çerçevesinde sunduğu hemşirelik bakımını gerçekleştirir. Her ortamda bireyin, ailenin ve toplumun hemşirelik girişimleri ile karşılanabilecek sağlıkla ilgili ihtiyaçlarını belirler ve hemşirelik tanılama süreci kapsamında belirlenen ihtiyaçlar çerçevesinde hemşirelik bakımını kanıta dayalı olarak planlar, uygular, değerlendirir ve denetler. Görüldüğü gibi sadece belirli kalıplara bağlı kalmayan esas olarak bakımı kapsayan ve toplum sağlığının korunması ve geliştirilmesi için interdisipliner ve multidisipliner çalışma tarzını benimseyen bir meslek grubudur hemşirelik. Tabi görev tanımı bu kadar geniş olsa da sağlık sistemindeki aksaklıklar ve yetersizlikler bu sorumlulukları belirli ölçülerde olumsuz etkilemeye devam etmektedir.
Tuğçe GÜRAKAN
Odyoloji Nedir? Odyolog Kimdir, Ne İş Yapar?
Odyoloji, kişilerin işitme ve denge bozukluklarını saptayan, tedavi ve rehabilitasyonunu yapan bilim dalıdır. Odyoloji bilimi çeşitli test bataryalarını kullanarak insanların normal düzeyde duyup duymadıklarını, eğer normal düzeyde duymuyorlarsa işitme sisteminin hangi bölümlerinin etkilendiğini ve işitme kaybının tipini ve derecesinin tespit edilmesini , denge sisteminin durumunun değerlendirilmesini ve denge sisteminin işitmeye olan etkisini tespit etmeyi amaçlar. Odyolog işitme ve denge ile ilgili hastalıkların tanısında Kulak Burun Boğaz hekiminin yönlendirmesiyle tanısal testlerin gerçekleştirilmesi ve rehabilitasyonu ile işitme cihazı, koklear implant (biyonik kulak), beyin sapı implantı vb. gibi seçenekler sunup uygulaması, programlaması ve rehabilitasyonunu yapar. Endüstriyel odyoloji alanında işitme taraması ve gürültü ölçümlerini yapar. işitsel algı değerlendirmesi ve rehabilitasyonu yapar. işitme taraması programlarını uygular ve yönetir. İşitme sağlığının korunması konusunda bilgilendirme ve danışmanlık yapar. Odyoloji alanı; Kulak Burun Boğaz, Klinik Psikoloji , Psikiyatri, Çocuk Gelişimi, Dil Konuşma Terapisi , Nöroloji gibi alanlarla birlikte multidisipliner çalışma gerektiren bir alandır.
Odyologlar eğitim ve araştırma hastanelerinde çalışabileceği gibi özel hastaneler ve devlet hastanelerinde ve odyolojik tanı merkezlerinde çalışabilir, doğum kliniklerinde ve okullarda bulunan işitme tarama programlarında, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışma imkanına sahiptirler. Ayrıca odyolog olan bir kişi işitme cihazları satan, dağıtım yapan firmalarda da çalışma imkanına sahiptir. Odyologlar odyolojik testler ile belirledikleri odyolojik cihazlara ihtiyaç duyan hastaların ömür boyu rehabilitasyonu için çalışır.
Erva DEĞİRMENCİ
E.Kübra Zeydanlı
Genç Diyetisyenler.com Yazarı
