Bebeğiniz İçin Tamamlayıcı Beslenme
Stj. Dyt. Ayşenur ŞAHİN
“Aç bakalım ağzını, haaaam, uçak geliyoor!”
Babası bebeğin kollarını sıkıca kavramışken, annesi elindeki bol şekerli koca bir tabak mamadan bir kaşık daha yedirebilmek amacıyla bilimum şebekliklerini sürdürüyordu. Zavallı bebek tıka basa doymuş olmasına rağmen, bu işkenceden bir an önce kurtulmak için eli mahkum ağzını açıyordu her seferinde.
…
Bu hikayeye hepimiz bir yerlerden aşinayız sevgili anne-babalar. Koca bir nesil yemek yemeyi savaş alanı gibi bir ortamda öğrendi. Bebeğinizin anne sütünden sonraki ilk besinlerini tadacağı, kendi kendine beslenmeyi, sofra adabını öğreneceği, adı üstünde anne sütünde eksik kalan besin ögelerini tamamlayacağı “Tamamlayıcı Beslenme Dönemi”ni gelin birlikte huzurla geçirmenin yollarını öğrenelim.
Önceki yazılarımda sıklıkla bahsettiğim o muhteşem anne sütünüzü 6 ay boyunca bebeğinize sundunuz. Sütünüz dışında hiçbir besine hatta suya bile ihtiyaç duymadınız. Bebeğiniz yaklaşık 6 aylık olduğunda ise, sütünüzün eksik kaldığı noktalar oldu. İşte bu zamanda “ek besinler” anne sütüne yardım etmek için iş başına geçti. Ve sizin minik aile ferdinizin, dünya nimetleriyle tanışma zamanı geldi.
Ek Besine Geçmemiz Gerektiğini Nasıl Anlarım?
Bu dönem için bazı kaynaklar 4-6 ay arası dönemin, bazıları ise 6. ayın uygun olduğunu ifade etmektedir. En doğru zaman bebekten bebeğe değişir.
- Bebeğiniz sizin yemeklerinize ilgi duyuyor ve yiyecek gördüğünde ağzını oynatıyorsa,
- Ağzına kaşık konulduğunda bunu diliyle itebiliyorsa,
- Desteksiz oturabiliyorsa,
- Ağzından daha az salya akıtıyorsa (ek besinler için hazır olsa bile, diş çıkartma döneminde salyası çok olabilir,bu sizi yanıltmasın.)
Bunlar doktorunuz ve diyetisyeninize danışarak ek besinlere başlayabileceğinizin işaretidir.
Ek Besinlere Zamanından Erken / Geç Başlamanın Zararları
Ek besinlere zamanından erken başlanırsa;
- Öncelikle bu durum bebeğinizin büyümesini kolaylaştırmaz ya da ilerletmez
- Bebeğinizin çocukluk döneminde obez olma riski artar.
- Alerjik hastalıklara yakalanma riski artar.
- Astım olma riski artar
Ek besinlere zamanından geç başlanırsa;
- Bebeğin büyüme-gelişmesi yavaşlar
- Bebeğin demir eksikliği anemisine (kansızlık) yakalanma ihtimali artar.
Ek Besinlere Nasıl Başlarım?
- Her seferinde tek bir besin deneyiniz
- 3-7 gün arayla yeni bir besin ekleyiniz
- İlk kez vereceğiniz bir besini bebek açken deneyiniz
- Bebeğinizin almak istemediği besin için onu zorlamayınız, fakat bir süre sonra tekrar deneyiniz
- Bebeğinizin bir yiyeceği tamamen kabul etmesi için 8-10 kez denemeniz gerekebilir,sabırlı olunuz
- Bebeğinize besini kaşıkla,nazikçe,yavaş yavaş veriniz
- Bebeği besleyeceğiniz ortamın sessiz ve huzurlu olmasını sağlayınız.
- Ortamda tablet,TV gibi bebeğin dikkatini dağıtacak cihazların olmamasına özen gösteriniz.
| AŞAMA 1
(Ek besinlere geçiş) |
AŞAMA 2
(6 aydan sonrası) |
AŞAMA 3
(9-12 ay) |
|
| Uygun Yiyecekler | · Kıyma, bezelye ve fasulye püresi
· Meyve ve sebze püresi · Patates püresi · Pirinç unuyla hazırlanmış mama (şekersiz) · Yoğurt · Sebze çorbası (sıvı yağ ilaveli) |
Bir önceki basamağa ek olarak;
· İyi pişmiş yumurta (başlangıçta haftada 3 gün çeyrek yumurta, sonrasında alerji öyküsü yoksa tam yumurta veriniz · Kahvaltılık tahıllar · Ekmek ve makarna · Beyaz peynir (pastörize edilmiş ve tuzsuz) · Dana,balık ve tavuk eti · Kurubaklagiller (mercimek,nohut)
|
· Bebeğinizi beslenmesindeki gıdaların çeşitliliğini artırın.
· Çoğu aile yemeği bebek için artık uygundur |
| Yiyeceklerin Kıvamı | · Püre edilmiş ve topaklanma olmayan bir kıvamla başlayın.
· Bebek kaşıkla yemeyi öğrendikçe kıvamı arttırın. |
· Kıyma ya da ezme gibi işlemler yapılarak biraz daha katı bir kıvam oluşturun. | · Topaklı püre yapısı,lokma büyüklüğünde doğranmış besinler sunun.
· Bebeğin eliyle tüketebileceği parmak gıdaları sunun. (çubuk şeklinde kesilmiş salatalık,galeta,bebek kurabiyesi vs.) |
| Uygun İçecekler | · Anne sütü
· Kaynatılmış ve soğutulmuş su |
· Anne sütünü vermeye devam
· Gerekirse kaynatılmış-ılıtılmış su · Öğün saatlerinde şekersiz taze sıkılmış meyve suyu verebilirsiniz. · NOT: Günlük meyve suyu tüketimi 240 ml’yi geçmemelidir. |
· Anne sütünü vermeye devam
· Gerekirse kaynatılmış-ılıtılmış su · Öğün saatlerinde şekersiz taze sıkılmış meyve suyu verebilirsiniz. · NOT: Günlük meyve suyu tüketimi 240 ml’yi geçmemelidir. |
| Kaçınılması Gereken Gıdalar | · Gluten içeren yiyecekler ( örneğin ekmek, makarna, buğday, çavdar, yulaf, arpa ve kahvaltılık tahıllar)
· Süt, peynir, peynir tatlıları · Yer fıstığı · Yumurta |
· Yer fıstığı
· Pastörize edilmemiş peynir (etiket üzerinde ‘çiğ süt’ ile yapılmış yazılı olanlar ya da ev yapımı peynirler) · Az pişmiş yumurta |
· Yer fıstığı
· Pastörize edilmemiş peynir (etiket üzerinde ‘çiğ süt’ ile yapılmış yazılı olanlar ya da ev yapımı peynirler) · Az pişmiş yumurta |
- Bebeğinizin yemeklerine tuz ve şeker ilave etmeyiniz
- Tamamlayıcı besinleri kaşık veya bardakla sununuz. Biberon kullanmayınız.
3 Aşamada Tamamlayıcı Beslenme
Hatırlatmalar
- Ek besinlere başladıktan sonra bebeğinize en az 2 yaşına kadar anne sütü vermeye devam edin.
- Bebek beslenirken daima yanında kalın.
- Bebeğinizin kendi kendisine yemesi ve yemek yerken parmaklarını kullanması için ona fırsat tanıyın.
- Bebeğiniz anne sütü alıyorsa günde 3 kez, almıyorsa günde 5 kez tamamlayıcı besin verin.
- Bebeğinizin yiyeceklerini hazırlamadan önce ellerinizi su ve sabunla yıkayın.
- Hazırladığınız besini bebeğinize bekletmeden yedirin, önceki beslenmeden arta kalanları vermeyin.
- Bebeğinizin mikrop kapmaması için biberon kullanmayın.
Beslenme Bebeğinizi Doyurmaktan İbaret Değildir
Bir anneyi en çok mutlu eden şeyin bebeğinin tabağındaki yemeği bitirmesi olduğunu biliyorum. Fakat unutmamalısın ki bebeğinin yiyeceği miktarı sizin istekleriniz değil, bebeğinin iştahı, gereksinimleri ve tercihleri belirler. Artık o da bir birey ve yavaş yavaş kendi zevkleri oluşuyor.
Çatalını tek başına tutabilmek, bir yemek konusunda seçimler yapmak onu inanılmaz keyiflendiriyor. Bırak bebeğin yemeklerin tatlarını heyecanla öğrensin. Burnu tıkanmış, elleri bağlanmış bir işkence ortamında değil, gönlünce döke saça yediği bir ortamda yemeğini yesin.
Sofra adabını, dünyanın lezzetlerini ve ailece bir sofranın başına oturmanın ne denli güven verici olduğunu öğrenen bir beyefendi/hanımefendi olarak yetişsin.
Geriye kalan problemlerde biz diyetisyenler seve seve yanında olacağız. Aklına takılan her soruda sana ışık tutacağız ;)
