BARİATRİK BESLENME VE KİLO KONTROLÜ
BARİATRİK CERRAHİ NEDİR?
Obezitenin , cerrahi tedavi yöntemi olan bariatrik cerrahi ;
Mide veya ince bağırsaklarının büyük bölümü çıkarılan hastalarda anlamlı postoperatif kilo kaybı gözlenmesiyle gelişmiş bir tedavi yöntemidir. Günümüzde, riskleri olmasına rağmen tedavide etkili ve uzun süreli bir başarı cerrahi yöntemlerle sağlanabilmekte; bu yöntemlerdeki başarılı kilo kaybı oranları ise % 61-% 95 oranında olmaktadır (1).
Endikasyonlar
Hastanın Santral Obezitesi olmalıdır.- En az 5 yıllık diyet, egzersiz, ilaç tedavisine karşın BMI 40 üzerinde devam eden hastalar
- Yaş: 18 – 55
- BMI ≥ 40 kg/m2
BMI 35 – 40 kg/m2 +Metabolik Sendrom
Hipertansiyon
Hiperlipidemi
DM
Dejeneratif artrit
Obezite’de en büyük risk Vücut Kitle İndeksi (BMI)> 40 kg/m2 olan morbid obez hasta grubudur.
Bariatrik Cerrahi Tedavi Yöntemleri
Bariatrik cerrahi, günümüzde morbid obezite için tek etkin tedavidir(4).
Etki mekanizmalarına göre 3 alt gruba ayrılır;
- Restriktif Uygulamalar (Mide hacmini küçülten ameliyatlar)
- Ayarlanabilir mide bandı : Adjustable silastic gastric banding
- Mide tüpleştirmesi (Sleeve Gastrektomi)
- Malabsorptif Uygulamalar (İnce bağırsak boyutunun kısaltılması)
- Mini gastrik bypass
- Biliopankreatik Diversiyon / Duodenal Switch
- Duodojejunal bypass
- Kombine Uygulamalar
Roux-en-Y gastric bypass ( GBP )
BARİATRİK CERRAHİ SONRASI BESLENME
Hastalarda ameliyat sonrasında iştah neredeyse tamamen ortadan kalkmaktadır ve ufak lokmalarla bile ciddi bir doygunluk hissi oluşmaktadır.
Dolayısıyla hastaların ameliyat ile yeniden yapılandırılan üst sindirim sistemlerinin yeni çalışma düzenine daha kolay adapte olabilmeleri, uzun dönemde bazı hayati protein, mineral ve vitamin eksiklikleri yaşamamaları ve en önemlisi yeniden kilo almamaları için uymaları gereken özel bir diyet gerekmektedir.
- Post-op diyet 4 aşamadan oluşur.
Postop ilk ay sıvı diyet : (irritasyonu azaltır.)
- Diyeti destekleyici EB solüsyonları kullanılır.
Saat başı 10 ml
her 8 saatte bir 10 ml artış
30 ml ye ulaşılır.
1. evre diyeti : Berrak Sıvı Diyet
- 2 gün boyunca uygulanır.
- Hastaya her saat 100 ml sıvı verilir.
2. evre diyeti : Tam Sıvı (R2) Diyet
Çorba, meyve suyu (portakal gibi asidik meyveler hariç) – sebze suları
- 1-2 hafta boyunca uygulanır.
*Tercihlerinizi yaparken besin değerini, protein içeriğini mümkün olduğu kadar yüksek tutmalısınız. Örneğin çorbayı zenginleştirmek için et/tavuk suyu ekleyebilirsiniz.
3. evre diyeti : Püre Diyet
- Sebze – meyve püreleri, süt, yoğurt, meyve, çorba, yumurta, peynir vb.
- 1-2 hafta boyunca uygulanır. 30-60 ml / 30 dk
4. evre diyeti : Katı Diyet :
- İyi pişmiş et ve et ürünleri diyete eklenir.
- Midelerini korumak için her yemeği dikkatle denemeli, tolere edememe, mide bulantısı veya kusma şikayetlerini olması durumunda 4 saat beslenmeye ara vermelidir.
- Basit karbonhidratları yaşamlarından çıkarmalıdır.
- Günde en az 100 gr protein almak bu hastalar için ömür boyu uymaları gereken çok önemli bir kuraldır. Ameliyat sonrası erken dönemde (ilk aylarda ) protein desteğinin birtakım ek protein tozları ya da sıvıları ile yapılması esastır .
- Proteinle birlikte bol lif alımı hem ameliyat sonrası gözlenebilen konstipasyonu önlemek hem de basit şekerlerin emilimini azaltmak açısından önemlidir. Bu amaçla her porsiyon en az 3 gr lif içermelidir.
- Diyette protein vitamin ve minerallerden zengin olan taze meyve-sebze, et ve et ürünleri, tahıllar yer almalıdır.
ÖNERİLER
- Yiyecek ve içecekler bir arada tüketilmemeli.
- Günde 4-6 öğün beslenilmeli.
- Yiyecekler iyice çiğnenmeli, sulu hale gelmeden yutulmamalı.
- Gazlı ve asitli içecekler ise ameliyat sonrası erken dönemde yasaktır.
- Alkol ameliyat sonrasında en az iki ay süre ile hiç alınmamalıdır.
- Mide by-pass ameliyatından sonra bazı mineral ve vitaminlerin ( kalsiyum, folik asit, D ve B vitaminleri gibi ) emiliminin bozulmasından kaynaklanan yetersizlikleri önlemek için vitamin ve minerallerin ekstra olarak verilmesi ve bu durumun yaşam boyu sürmesi gerekebilir(3).
(Gerekli olduğu durumlarda vitamin suplementlerinin kullanımına doktor ve diyetisyen tarafından karar verilir.)
Günde 45 dakika ya da haftanın en az 3 günü 45 dakikalık egzersizler yapılmalı.
Obezite cerrahisinde ameliyat sonrası beslenme ameliyatın başarısı için oldukça önemlidir. Bariatrik cerrahi sonrası beslenme tedavisinin temel hedefi (2);
Seçilen besinlerin ; Doku iyileşmesi ve yağsız doku kaybının minimum düzeyde olabilmesi için yeterli enerji ve besin öğesi gereksinimlerinin karşılanmasını sağlamak,
Reflü ve dumping sendromunu riskini azatmak ve
Kaybedilen kiloların geri kazanımını engellemektir.
Cerrahi operasyon sonrası ilk 6 ay, diğer dönemlere kıyasla daha hızlı kilo ve yağ dokusu kaybı oluşmaktadır. Bu nedenle operasyon sonrası özellikle ilk 6 ay diyetisyenden beslenme danışmanlığı alınması ; etkili kilo kaybı sağlamak, olası vitamin-mineral yetersizliklerinden korunmak ve kilo kontrolünü sağlayarak kaybedilen kiloların daha rahat korunması için son derece önemlidir.
Yazar: Diyetisyen Maria TANOĞLU
KAYNAK
- Topuz ve ark. Okmeydanı Tıp Dergisi, 2014;30(Ek sayı 1):56-59,
- Aills L, Blankenship J. Surg Obes Relat Dis 2008;4:73-108
- medikalakademi.com.tr/bariatrik-cerrahi-obezite-ameliyati-nedir-kimlere-uygulanir/
- Korenkov, Michael, Stefan Sauerland, and Theodor Junginger. “Obezite cerrahisi.” Current Opinion in Gastroenterology 1.1 (2006): 36-41.
