Yazar : Dyt. Işıl ÖZBAY

BALIK YAĞI KULLANIMI VE DÜŞÜK  OBEZİTE RİSKİ

Günümüzde obezite prevalansının hızla artmasıyla birlikte etkin tedavi yöntemlerinin eksikliği, alternatif diyet yaklaşımlarına yöneltmektedir. Obezite ile balık yağı arasındaki faydayı sağlayan en önemli faktör omega-3 yağ asitleridir. Hayvanlar ve insanlar üzerinde yapılan çalışmalardan elde edilen veriler, balık yağı kullanımının dislipidemi tedavisinde ve ağırlık kaybı üzerinde olumlu etkileri olduğunu bildirmektedir. Obezitede önemli rolleri bulunan adipokinler üzerine balık yağının pozitif etkileri çalışmalarla aktarılmıştır.

OBEZİTE NEDİR?

Obezite, genetik, çevresel, biyolojik, sosyokültürel ve davranışsal faktörlerin bir araya gelerek ortaya çıkardığı, vücuttaki yağ dokusu kütlesinin artması ile tanımlanan, gerek oluşum nedenleri, gerekse oluşturduğu komplikasyonlar  ve zemin hazırladığı hastalıklar nedeniyle kronik ve tekrarlayıcı bir hastalıktır.

BALIK YAĞI ?

Balık yağının yağ asidi içeriğine bakıldığında sırasıyla en çok bulunan yüzdeler DHA(22:6), Palmitik asit(16:0) ve Oleik asit (18:1) tir. Genel olarak bakıldığında içeriğindeki doymamış yağ asidinin yüzdesinin çok yüksek olduğu görülmektedir. Balık türüne göre ω-3 miktarı da farklılık göstermektedir. Özellikle derin denizlerde yaşayan ve siyah etli olan balıklarda bu oran daha yüksektir.İnsanlar üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda; diyetinde balığa fazlasıyla yer verenlerde kalp-damar hastalıklarına, hipertansiyona, kalp ritmi bozukluğuna, şeker hastalığına, eklem romatizmasına, sinir ve bağışıklık sistemine, beyin fonksiyonlarına, depresyona ve kansere karşı önemli etkileri olduğu bildirilmiştir. Balık tüketimi; belirli mineraller, vitaminler ve yüksek biyolojik değerli proteinleri sağladığı için önemlidir.

OBEZİTE VE BALIK YAĞI İLİŞKİSİ

• Balık yağındaki n-3 yağ asitleri, TNF- α ‘nın adipoz doku seviyelerini düşürür. TNF- α’nın adipositlerde lipoliz oluşturduğu gösterilmiştir.
• n-3 PUFA bakımından zengin balık yağları, hipolipidemik etki  gösterirler.
• Balık yağı alımı yağ asitlerinin β –oksidasyonu ve malik enzim aktivitelerini arttırarak antiobezite etkisi oluşturur.
• Yüksek omega-6/omega-3 oranı hem hayvan hem de insan çalışmalarında kilo artışı ile ilişkili bulunmuş yüksek omega-3 yağ asidi alımının kilo alma riskini azalttığı vurgulanmıştır.
• Hayvanlarda linoleik asit/ alfa-linolenik asit(LA/ALA) oranının düşürülmesi ile obezitenin önlediği görülmüştür.
• Yüksek omega-6 yağ asitleri leptin direncini ve insülin direncini arttırırken, omega-3 yağ asitleri homeostaz ve kilo kaybına yol açmaktadır.

Balık yağının tek başına kilo almayı önlemede veya kilo vermede etkisi görülemeyebilir ancak yanında fiziksel aktivite, beslenme tedavisi vb. olması ağırlık kaybını arttırabilir.Balık yağının metabolik  sendroma karşı olumlu etkileri kanıtlanmıştır ve bu etkiler obezite ile mücadeleyi olumlu yönde etkileyecektir.

KAYNAKLAR

Mori T,  Kondo H, Hase T, Tokimitsu I, Murase T. Dietary Fish Oil Upregulates Intestinal Lipid Metabolism and Reduces Body Weight Gain in C57BL/6J Mice. The Journal of Nutrition 2007;137:2629–2634

Puglisi MJ, Hasty AH, Saraswathi V. The role of adipose tissue in mediating the beneficial effects of dietary fish oil. Journal of Nutritional Biochemistry 2011;22:101–108

Simopoulos AP. An Increase in the Omega-6/Omega-3 Fatty Acid Ratio Increases the Risk for Obesity. Nutrients 2016;8,128-145

Buckley JD , Howe PRC. Long-Chain Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids May Be Beneficial for Reducing Obesity. Nutrients 2010;2:1212-1230                                                                                                     Dyt. Işıl ÖZBAY