Bilindiği üzere, 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe giren 2547 sayılı Kanunun Ek 38 inci maddesinde; “Yükseköğretim kurumları araştırma görevlisi kadrolarına atamalar, 33 üncü maddede belirtilen usule uygun olarak 50 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında yapılır.
Araştırma görevlisi (50-d) yüksek lisansı tamamlaması halinde ilişiği kesilir mi?
Bu kapsamda atananlardan doktora veya sanatta yeterlik eğitimlerini tamamlayanların en fazla %20’si doktora veya sanatta yeterlik eğitimini tamamladıkları kurumların senatolarınca belirlenen ve Yükseköğretim Kurulunca onaylanan performansa dayalı kriterler çerçevesindeyardımcı doçent kadrolarına atanabilir. Bu kapsamda atanamayanların, doktora veya sanatta yeterlik eğitimini tamamladıkları kurumların öğretim üyesi kadrolarına atanabilmeleri için en az bir eğitim-öğretim yılı yurt içinde veya yurt dışında farklı bir yükseköğretim kurumunda çalışması gerekir. Bu madde kapsamında atananlara 35 inci maddeye göre yurt içinde başka bir yükseköğretim kurumlarındaki doktora veya sanatta yeterlik eğitim süreleri için mecburi hizmet yüklenemez.”hükümleri yer almaktadır.
Yürürlüğe giren kanuni düzenleme sonrası, Yükseköğretim Kurulu tarafından üniversitelere gönderilen genelgede; “01.01.2018 tarihinden önce 2547 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi kapsamında atanan araştırma görevlilerinin yeniden atanması haricinde 01.01.2018 itibarıyla 2547 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinin (a) fıkrası kapsamında atama yapılmaması” istendi.
Bu kapsamda, tüm üniversitelerde araştırma görevlisi kadrolarına atamalar 01 Ocak 2018 tarihinden sonra 2547 sayılı Kanunun 50/d statüsüne göre “lisansüstü eğitim sonuçlanana” kadar yapılmaktadır.
Öte yandan, çok eski tarihli bir yönetmelik olan 13 Ekim 1984 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Lisansüstü Öğrenim Görenlerden Öğretim Yardımcısı Kadrolarına Atanacakların Hak ve Yükümlülükleri İle Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin Giriş Sınavları Hakkında Yönetmelik“in “Kadroyu Boşaltma” başlıklı 10 uncu maddesinde; “2547 sayılı kanunun 50. Maddesine göre öğretim yardımcılığı kadrolarına geçici olarak atanıp, yüksek lisans, doktora, sanatta yeterlik ve tıpta uzmanlık öğrenimlerini başarı ile tamamlayarak yüksek lisans, doktora veya sanatta yeterlik diploması veya tıpta uzmanlık belgesi alanların kadro ile ilişkileri kendiliğinden kesilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Diğer taraftan, 09 Kasım 2018 tarihi itibarıyla bütünüyle değişen “Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav İle Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”in 7 nci maddesinin 1 inci fıkrasında; “Araştırma görevlisi kadrosuna başvurabilmek için …… Devlet yükseköğretim kurumlarının araştırma görevlisi kadrolarına başvurularda tezli yüksek lisans, doktora veya sanatta yeterlik eğitimi öğrencisi olmak şartı aranır.” ifadesi yer almaktadır.
Bu hükme göre üniversiteler araştırma görevlisi ilanlarını üç farklı şekilde yapabilmektedirler. Bunlar;
1- …………….. Bölümü Lisans mezunu olmak. …………… Tezli Yüksek Lisans Yapıyor Olmak.
2- …………….. Bölümü Lisans mezunu olmak. …………… Doktora Yapıyor Olmak.
3- …………….. Bölümü Lisans mezunu olmak. …………… Tezli Yüksek Lisans veya Doktora Yapıyor Olmak.
Tüm bu mevzuat hükümleri ve açıklamalar ışığında değerlendirildiğinde; Üniversitelerin “TEZLİ YÜKSEK LİSANS YAPIYOR” şartlı araştırma görevlisi kadrolarına atananların lisansüstü eğitimde aranan azami sürelerde Yüksek Lisans eğitimlerini tamamlamaları halinde, doktoraya doğrudan kayıtları mümkün olamayacağından ilişiklerinin kesilip kesilmemesi ile ilgili yükseköğretim kurumlarında tereddütler yaşanmaktadır.
Çoğu üniversitenin doktora öğrenci alım ilanlarına güz ve bahar dönemi olarak genelde yılın sadece belirli aylarında başvuru yapılabilmektedir. Örneğin, mart ayında Yüksek Lisansını tamamlayan 50-d statüsündeki bir araştırma görevlisi doktoraya kayıt için Temmuz veya Ağustos ayına kadar beklemesi gerekmektedir. Hatta bazı üniversitelerde yılda sadece bir dönem doktora öğrencisi aldığından bu durum kişinin “iradesi dışında” da uzamaktadır.
Hal böyle olunca, ortada yaşanan boşluğu olası mahkemelik süreçler de göz önüne alınarak; ancak Yükseköğretim Kurulunun “Lisansüstü Öğrenim Görenlerden Öğretim Yardımcısı Kadrolarına Atanacakların Hak ve Yükümlülükleri İle Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin Giriş Sınavları Hakkında Yönetmelik“te yapacağı düzenleme ya da ara bir formül olarak Yükseköğretim Genel Kurulu Kararı ile 50-d statüsünde atanarak yüksek lisans eğitimini tamamlayanlara doktoraya kayıt için belirli bir dönem hak verilmesi gerektiğini düşünüyoruz…
Yavuz Selim KAPLAN
