Akdeniz Diyeti

Yazar : Özge ÖZAY
Erciyes Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü
Konu : Akdeniz Diyeti

HAYDİN GARİ

‘Olimpos’a gidelim mi?’ Hatırladınız değil mi bu repliği? Kaybedenler kulübünde Nejat İşler’in o meşhur repliklerinden biri. Haydi, şimdi o deniz kenarını hatırlayın. Mavinin ufukta yeşille bütünleştiği o manzarayı. Oraların insanını düşünün şimdi. Sevecen, enerjik, daima gülen, stresten uzak, yanakları al al olmuş zeytin toplayan teyzeyi,  deniz kenarında balık tutan 80’lik delikanlı amcamı, üzüm bağlarında başında çemberiyle, sırtında sepetiyle üzüm toplayan genç kızı, meyve bahçelerinde, ellerinde toplarıyla oynayan o güzel çocukları canlandırın hayalinizde. Bu tasvir ile Akdeniz diyetini anlatmak ve anlamak mümkün aslında. Bizlerin çok sevdiği, hep önerdiği, kendi hayatımıza da uygulamaya çalıştığımız o diyet, Olimpos’taki insanların yıllardır yaşam tarzı aslında.

Sağlık alanında en temel dayanağımız Dünya Sağlık Örgütü çok uzun yıllar önce çalışmaya başlamış Akdeniz Diyeti üzerinde ve nitekim yararlarını da net bir şekilde ortaya koymuş. Sadece bir örnek vereceğim. İspanya, Yunanistan, Fransa ve İtalya’da yapılan bir çalışmada bu diyeti yaşam tarzı haline getirmiş Akdenizlilerin, Avrupalı ve Amerikalılara göre tahmini ömürlerinin daha yüksek olduğu ve kalp hastalıkları görülme riskinin daha düşük olduğu görülmüştür. Birazdan bahsedeceğim diyet ilkelerinde besin içeriğinin ne kadar zengin olduğunu sizde göreceksiniz. Bu kadar zengin bir içeriğe sahip bir diyet peki sizce de yeterli ve dengeli beslenmenin göstergesi değil midir? Ki bizlerin de temel sloganı değil midir ‘Yeterli ve dengeli beslenme diyetin temel koşuludur.’ ilkesi.  Sadece kalp-damar hastalıkları değil elbette Tip 2 diyabet, obezite ve kanserin de düşmanıdır bu beslenme biçimi. Daha neler neler içeriyor Akdeniz diyeti. Sizi kolon kanserinden koruyan posa, doymamış yağlar, biyoaktif bileşenler, antioksidanlar…  Akdeniz’den yolu geçen İspanya’dan Cezayir’e 20 kadar ülkenin mutfak kültürüdür Akdeniz diyeti. İçinizdeki o sıcacık Akdeniz ruhunu koyun şimdi sepetinize, yüzünüzde Akdeniz akşamlarını n o tatlı meltemini hissedin. Sizlerle ufak bir kültür turuna çıkıyoruz. Görelim bakalım neymiş bu Akdenizlilerin sırrı. Bir Akdenizli bir günde ne yer ne içer sayalım bakalım tek tek.

1.Günde 8 porsiyon tahıl tüketir. Bir porsiyon tahıl ne diyecekseniz tabi. 30 gramlık tam buğday ekmeği, kepekli ekmek, tam tahıllı ekmek veya 3 yemek kaşığı kadar kahverengi pirinçtir.

2.Günde 2 porsiyon süt, yoğurt veya peynir tüketir. Ki bir Akdenizli süt yerine peynir veya yoğurdu tercih eder. Peynirin bir porsiyonu 30 gram iken, yoğurdun ki 200 gramdır. Tabi Akdenizli doymuş yağdan uzak durur. Az yağlı olmasına dikkat eder.

3.6 porsiyon sebze tüketirken, meyve tüketimi 3 porsiyondur. Pişmiş sebzenin bir porsiyonu 4 yemek kaşığı iken, bir orta boy meyve ise bir porsiyonu temsil eder.

4.Akdenizli zeytinsiz ve zeytinyağsız bir hayat düşünemez. Yemeğini zeytinyağlı yapar, kahvaltıda zeytinyağı ve taze zeytini başköşededir. Tabi unutmayın hayvansal yağ yok.

5.Bu sevecenlikleri nerden geliyor sanıyorsunuz? Akdenizli kalbini sever ve haftada en fazla 4 tane taze yumurta tüketir.

6. Haftada en az 3-4 porsiyon kurubaklagil veya kuruyemiş tüketmeyi ihmal etmez. Barbunya pilaki, badem, fındık, fıstık, hele ki ceviz sevilmez mi hiç? Unutmadan kurubaklagilin 3 porsiyonu 100 gramdır.

7. Balıksız Akdeniz olur mu, düşünülebilir mi? Tazecik istavriti, çipurası, tekiri. En az 3-4 kez yiyin efendim haftada. Haftada bir kez balık yerine yağsız tavuk eti yenilebilir elbette. Kırmızı et ise ayda 4 defayı geçmezse pek güzel olur.

8. Üzüm bağları olur da şarap olmaz mı? Bir Akdenizlinin akşam sofrasından eksik etmediği içecektir. Tabi siz 1-2 kadehten fazla içmeyin.

9. Taze, günlük, mevsiminde yetişeni yer içer hepsinden önemlisi.

10. Bu saydıklarımızdan daha önemlisi Akdenizli hareket eder, yaylayı sever, zeytin toplamayı sever, bağı bahçeyi sever. Hepsinin ön koşulu olarak sizlerde hareket edin.

Bir Akdenizliyi kısaca tasvir ettik. Akdeniz mutfağından esintileri gözler önüne serdik. Sağlıklı bir beslenme tarzı olduğu ise aşikâr. O zaman Akdenizliler nasıl der? Haydin gari gız, ne durup duruyonuz?  Sevgiyle kalın.

Stj. Dyt. Özge ÖZAY