OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA BESLENMENİN MENTAL SAĞLIK VE STRESSİZ ÖĞRENMEYE ETKİSİ
Bilindiği gibi her yaş grubunun fiziksel ve mental özellikleri vardır. Okul çağı 6-14 yaşı kapsar. Her yaşın ayrı bir değişkenliği vardır. 6 -8 yaş arası okuma yazmayı öğrenme, 10-14 yaş ergenliğe adımın belirtileri ile ders yükünün artışı ile karakterize dönemlerdir.
Aslında çocuklarımızda her bir sene farklı adaptasyonlar gerektirir. Yani yeni bir stres ve yeni bir uyum süreci demektir. Çocuklarımızın bu süreçleri daha az stresli geçirmeleri adına yada daha doğru bir tabir kullanalım, stressiz öğrenme, stres kontrollü öğrenme yapabilmeleri için yediklerinin, içtiklerinin, tüketmiş oldukları besinlerin seçimine ve neler olduğuna çok özen göstermek durumundayız.
Besin tercihlerimizi bu kapsamda ifade edecek olursak en başta karbonhidrat tüketiminin stresi kontrol eden beyin kimyasalları serotonin ve triptofanın üretilmesi için gerekli olduğunu söylemeliyiz. Karbonhidrat tercihi glisemik yükü düşük gıdalardan olmalıdır. Bunlar tam buğday ekmeği, çavdar ekmeği, kepekli ekmek, ruşeymli ekmek, kepekli ya da tam buğday unundan yapılmış makarna, pirinç,bulgur, kurufasulye, nohut, barbunya, mısır gibi gıdalardır. Bu gıdalar aynı zamanda tiamin(B1) ve piridoksin (B6) vitaminlerinden de zengin olduğu için stressiz öğrenmeyi sağlar.Beden ve zihin faaliyetlerinde bir ahenk sağlar. Bu ahengi bozan karbonhidratlar da vardır. Bunlar saf şeker ve yüksek oranda şeker içeren şerbetli tatlılar, kızartılmış tatlılar, beyaz ekmek, beyaz un, nişasta, glikozlu, fruktozlu, mısır şurubu içeren paketlenmiş hepimizin evinde az çok yer alan hazır abur cubur paketleri şekerlemeler, jelibonlar, gofretler, çikolatalar, kekler, kurabiyeler, dondurmalar…
Bu ürünler saymakla bitmiyor maalesef. Bu konuda iki önerim var.
1.önerim: bu ürünleri çocuğumuza almamak ve tüketmesine izin vermemektir. Hazır gıda üreten firmalar bu şekilde yaparsak kendilerine bir çeki düzen verecekler ve daha sağlıklı gıda üretimi konusunda daha titiz ürünler geliştireceklerdir.
2.önerim kontrollü üretim ve tercihlerde titizlik: en azından endüstriyel şeker glikoz, früktoz ve mısır şurubu, kimyasal şeker içermeyen sadece pancar şekeri ile üretilen çikolataları tercih etmek ve çocuklarımızın günlük beslenmesinde ortalama 100-200 kal. lik şeker içeriği olan bir abur cubur tüketmesini sağlamak.
Bu abur cubur gıdayı tüketmeden önce mutlaka 1 bardak süt veya yoğurt veya ayran ile tükettirirsek saf karbonhidratı proteine bağlı bir şekilde vücuduna alacağı için çocuğumuzda konsantrasyon güçlüğü ve yemekten sonra oluşabilecek dikkat eksikliği halsizlik,uyku hali gibi bir durumu da yaşamamış olacaklardır.
Herkesin bir tatlı yeme isteği tatlı ihtiyacı gün içinde olabiliyor. Aslına bakıldığında yenidoğan bebek anne sütü ile tanıştığında şeker tadını öğrenmeden beslenir. Çünkü anne sütü şekersizdir.
Çocuklarımızın tatlı ihtiyaçlarını en doğal tatlılardan olan pekmez ile bal ile ve meyve ile karşılamalıyız. Özellikle A ve B vitaminlerinden ve potasyum mineralinden zengin olması stressiz öğrenmeyi sağlar. Her gün okul çağı çocuklarımızda 1 bardak süt ile birlikte 1 adet muz tüketimine özen gösterelim.
Hazır, vitamin ve minerallerden bahsetmişken diğer vitaminlerden biri olan B2 vitamini riboflavin de stressiz öğrenme ve konsantrasyon sağlar.Süt,yoğurt,kefir,ayran,peynir ,yumurta,kurubaklagiller ve ceviz,fındık gibi yağlı tohumlarda B2 vitamininden zengindir.Hergün 1 kase yoğurt,1dilim peynir,1 adet yumurta, 1 avuç ceviz veya badem, 3-5 adet meyve tüketmek hafızayı, dikkat dağınıklığını, stressiz öğrenme sağlar. Her hafta 1 ya da 2 kez kurufasulye, yeşil mercimek tüketmek stressiz öğrenme ve ders başarısını olumlu yönde etkiler.
Çocuklarımızda ekmek,süt,meyve tüketimi kadar yeterli yüksek kalitede protein tüketimi de son derece önemlidir. Büyüme ve gelişme için, hastalıklara karşı bağışıklık direncinin oluşması ve hakeza beyin fonksiyonu ve mental sağlık ve agresyon gibi duygusal dalgalanmaların oluşmaması için yüksek kalite protein tüketmelerini sağlamalıyız.
Başta kırmızı et, tavuk, balık ve sakakatlar protein, demir ve B12 vitamininden zengin olup öğrenmeyi kolaylaştırır. Haftada 1-2 kez kırmızı et tüketimine özen göstermeliyiz. Yüksek kalite proteinlerden bir diğeri balıktır. Her türlü balık başta somon, uskumru olmak üzere haftada 2 kez tüketilmelidir. Omega -3 den zengin olduğu için stres, agresyon, dikkat eksikliği durumlarını iyileştirici etkisi vardır. Omega-3, Avitamini, C vitamini, E vitamini ve B vitaminleri genel olarak söylemek gerekirse günlük olarak tüketilmeli. Tüketimini sağlamanın en kolay ve ucuz yolu yeterli dengeli beslenmekten geçer. 4 besin grubunu yeterli ve dengeli miktarda tüketmekten geçer. Haydi çocuklarınıza stressiz öğrenme odaklı, büyüme ve gelişmeyi teşvik eden, öğrenmeyi kolaylaştıran, konsantrasyonu artıran bir beslenme planı düzenlemesi için bir diyetisyen randevusu almaya.
Sağlıklı çocuklar sağlıklı yarınlar demektir.
Kalın sağlıcakla……..
Dyt.Selma Öztürk
Ülkü Ulusoy Polikliniği
Tel: 0 312 3462222
E-mail : selmabaranozturk@hotmail.com
