Son yıllarda değişen yaşam standartları toplumdaki şişman ve obez bireylerin sayısında aşırı bir artışa neden oldu. Teknolojinin gelişmesiyle ev alışverişlerini bile internet üzerinden yapan insanların, fiziksel aktivite düzeyi azaldı. Yiyecek sektöründe yapılan kampanyalarda 1 porsiyon yemek almak yerine 1.5 porsiyon yemek almanın daha karlı olması insanları daha çok yemek yemeye teşvik etti. Fast food restoranlardaki büyük boy ya da çift menü kampanyaları ve içecek+patates boyutunu sadece 2 TL’lik bir farkla büyük seçeneğe dönüştürmek avantajı bir öğünde alınan kalori miktarını 2-2.5 katına çıkardı.
Bu sebeplerle yavaş yavaş şişmanlayan insanlar genelde durumun ciddiyetini başlarda fark edemiyor. Kişi hareket kabiliyetinin kısıtlandığını fark ettiğinde ya da kendisinde diyabet, kolesterol gibi bir hastalık olduğunu öğrendiğinde ya da etrafından duyduğu kırıcı bir cümlenin utancını yaşadığında aynadaki görüntüsünü değiştirmesi gerektiğini anlıyor ve kendisini bir serüvenin içinde buluyor.
Zayıflama Diyeti Serüveni
1.Kişi kilo aldığını fark eder. Kilosunun sağlığını olumsuz etkilemeye başlaması onun için bir gösterge olsa da genelde ön planda olan görüntüsüdür. Alışverişe gidip üzerine olmayan bedenlerle karşılaşması, etrafındaki insanlar tarafından rencide edici sözler duyması onda zayıflama isteği doğurur.
2.Zayıflamak için bir diyet yapmaya karar verir; ancak diyete başlamak onun için kolay değildir. Sahip olduğu yanlış beslenme alışkanlıklarını bırakması gerekir. Bunun için gerekli olan azim ve kararlılığı hemen gösteremez. Öte yandan kafasındaki diyete başlama düşüncesi, daha çok yemesine sebep olur. Bunlardan en popüleri Pazartesi diyete başlamaya karar veren kişinin tüm hafta sonunu yiyerek geçirmesidir.
3.(Genelde internet üzerinden) Diyet listeleri araştırır. Nasıl kilo verdiğiyle değil ne kadar sürede kaç kilo verdiğiyle ilgilenir. Yani ona çekici gelen kısa sürede fazla kilo verdiren programlardır. Hatta bazıları tartının, kıyafetlerin, etrafındaki insanların zayıflamışsın mesajını hemen almak için çeşitli sektörlere parasını kaptırır.
4.Kişi yapacağı diyete karar verip diyeti uygulamaya başlar. Diyetin ilk günleri kararlılık devam eder. Bundan sonra iki türlü senaryo vardır. Ya diyeti bırakıp pes eder, canı ne istiyorsa yemek için mutfağın yolunu tutar (ki bu diyet serüveni onun için başka bir zaman tekrarlayacaktır) ya da diyete kararlılıkla devam eder.
(Bazı insanlar diyete devam etmek için kendini motive etme yolları arar. Kendini daha yoğun hale getirerek öğün atlama, kendine aynı popüler diyeti yapan bir diyet arkadaşı bulma gibi)
5.Yaptığı 5-30 günlük diyetin bitmesiyle kendini zayıflamış hisseden kişi kendisini yeterli görüp diyetine son verebilir ya da yeterli görmeyip yeni bir diyet programına başlayabilir.(Yeni bir diyet programına başlama sebebi aynı diyeti kısa sürede tekrarlamamasını öneren diyet notlarıdır. Farkına varamadığı sorunsa bu diyetlerin hepsinin, kişinin enindeki santimleri götürürken vücut depolarını da alıp götürmesi ve bu sebeple tekrarlanmasının çeşitli sağlık sorunlarına temel hazırlamasıdır. Yani farklı bir liste de olsa bu tarz diyetlerin üst üste yapılmaması gerektiğinin bilincinde değildir.)
6. Nihayet yaptığı diyet -diyetler- sonunda istediği kiloya ulaşmıştır. Etrafındaki insanların verdiği tepkilerden, aynadaki görüntüsünden mutludur. Yaptığı diyetlerden, çektiği açlıktan, fazla kilolarından kurtulmanın zevkini yaşar.
***Maalesef bu mutluluğu çok uzun süre sürmez. Çünkü kilosunu korumasını engelleyecek fizyolojik ve psikolojik faktörler vardır.
-Kaybedilen kilonun hızlı olması vücuttaki tehlike sinyallerinin daha şiddetli yanmasına sebep olur. Metabolizma yavaşlar, vücut yağ depolarını arttırmaya çalışır. (fizyolojik)
-Yemeğe (özellikle zayıflama diyeti boyunca özlenen besinlere) farklı anlamlar yüklenir. Yemek kişiler için mutluluk, sevgi hatta arkadaşın yerini tutmaya başlar. (psikolojik)
*Araştırmalar gösteriyor ki zayıflama diyeti yapan kişilerin %90-95i verdiği kiloları 1-2 yıl içinde fazlasıyla alıyor.
Bu yüzden kişi için bu diyet serüveni doğrulaşana kadar sürekli kendini tekrarlıyor.
Doğru Zayıflama Diyeti Serüveni
-Kilo verme kararı alan kişi bir uzmandan destek alması gerektiğinin bilincindedir.
-Hastanede yaptırdığı tahliller sonucu diyetisyeniyle beraber kendine özel bir beslenme programı hazırlar. (Bu program yine diyetisyen kontrolünde zaman zaman değiştirilir) Bu beslenme programını sporla destekler.
-Kilo verdikten sonra kilosunu korumak için uzmanıyla görüşmeleri devam eder ve sporu bırakmaz. Fizyolojik ve psikolojik olarak kilosuna ve daha sağlıklı beslenmeye adapte olmuştur.
-Hayatı boyunca uygulayabileceği, yasaklar yerine ölçülerin olduğu bir beslenme tarzına sahip olur.
-Böylece verdiği kiloları geri almaz ve daha dinç daha mutlu bir hayatı olur.
Diyetisyen Adayı E. Kübra Zeydanlı
Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Ögr.
