SPORCULARDA ERGOJENİK DESTEKLERİN KULLANIMI
Ergojenik destekleri , daha önce duydunuz mu bilmiyorum ama aslında bildiğiniz veya kullanılırken gördüğünüz bir şey olduğunu yazıyı okurken anlayacaksınız…
Birçok sporcu, yaptığı spor türüne uygun egzersizler yapmak için çeşitli yollara başvurur ve bunun yanında beslenmesine de dikkat etmeye başlar. Sporcular performanslarını artırmak ve potansiyellerini maksimize etmek için yoğun antrenmanlar ve düzenli ve sıkı bir beslenme planının yanı sıra, zaman zaman çeşitli yöntemler ve besin maddeleri kullanmaya başlayabiliyorlar.
Sporcuların vücut ve özellikle kas kasılması için gerekli olan enerjiyi sağlama, kas kütlesi ve kuvvetini artırma, dayanıklılık kapasitesini yükseltme, kaslardaki glikojen depolarını arttırma, egzersiz sırasında oluşacak yorgunluğun daha geç ortaya çıkmasını sağlama, antrenman ve müsabakalar sonrası ve ara devrelerde toparlanmayı hızlandırma, antrenman sonrası kas yıkımını azaltma, egzersiz sırasında oluşabilecek oksidanlar ve laktik asit gibi ürünlerin zararlı etkilerini yok etmek için, performansın artırılması amacıyla doğal yetenek ve antrenmanın yanı sıra çeşitli yöntemler ve maddelerin kullanılması ergojenik destek olarak adlandırılır.
Ergojenik destek besinsel, psikolojik, mekanik ya da biyomekanik olabileceği gibi performansı artırmak amacıyla kullanılan ilaçlar da ergojenik destek kapsamına girerler. Bu tarife göre Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin listesindeki doping madde ve yöntemleri de ergojenik destekler kapsamına girmektedir. O nedenle kullanılacak besin takviyelerinde içerikler iyi bilinmeli, uzman kontrolü altında gerekli görüldüğü halde başlanmalıdır.
Kişinin fiziksel verimini artırmak amacıyla dışarıdan aldığı her türlü destek ergojenik destek olarak adlandırılır.
ERGOJENIK DESTEKLER SADECE BESİNSEL DESTEKLER DEĞİLDİR !
Ergojenik destekleri ;
- Psikolojik (hipnoz, müzik)
- Mekanik (kıyafet, araç-gereç, çevre koşulları, vücut mekaniği)
- Fizyolojik(bikarbonat vb.):
- Farmakolojik(steroidler, alkol)
- Beslenme desteği (aminoasitler, karnitin, kreatin, karbonhidrat, vitaminler, mineraller…)
olarak çeşitli kategorilere ayırabiliriz .
SPORCULARDA ERGOJENİK DESTEKLERİ HANGİ KRİTERLERE GÖRE SEÇİYORUZ ?
- Egzersizin Şiddetine
- Egzersizin Türüne
- Egzersiz Süresine
- Kişinin Antrenman Düzeyine
- Kişinin Yakıt Depolarının Durumuna
- Kişinin Beslenme Şekline uygun şekilde gerekli görülmesi halinde ergojenik desteklerden yararlanıyoruz.
SPORCULARDA ERGOJENİK DESTEKLERİ KULLANMA MAÇLARIMIZA BAKTIĞIMIZDA
- Kas kasılması için gerekli yakıt kaynağını geliştirmek
- Dayanıklılığı geliştirmek
- Kas kitlesini ve kas gücünü artırmak
- Egzersiz sırasında oluşacak yorgunluğu geciktirmek
- Antrenman ve yarışma sonrası oluşacak toparlanmayı hızlandırmak
- Egzersiz sırasında oluşacak oksidanlar, laktik asit gibi maddelerin zararlı etkilerini önlemek için sporcularda ergojenik desteklerden yararlanıyoruz.
SUPLEMENTLERİN SINIFLANDIRILMASINA BAKTIĞIMIZDA
- GRUP A
Etkinliği onaylanmış, kullanımı yasal suplementlerdir. Özel durumlarda sporcular için kullanılması önerilmektedir.
- Sporcu içeceği
- Sıvı besin desteği
- Whey proteini
- Kalsiyum
- Demir
- Probiyotikler
- Kafein
- Kreatin
- Bikarbonat
GRUP B
Etkinliği hala araştırılan suplementlerdir. Kullanılacaksa, sporculara iyi bir planlama ile verilmelidir.
- Beta alanin
- Karnitin
- HMB
- Glutamin
- E ve C vitamini
- Balık yağı
GRUP C
Olumlu bir etkisi olduğuna dair bir kanıt bulunmayan suplementlerdir. Kullanım durumunda herhangi bir fayda sağlamazlar veya zarar vermezler.
- Ginseng
- Glukozamin
- ZMA
- Koenzim Q10
- Riboz
- Krom pikolinat
GRUP D
Yasaklı veya kontaminasyon riski yüksek suplementlerdir
Uyaranlar:
- Efedrin
- SibutraminHormonlar:
- DHEA
- Androstenedione
- Diğer testesteron öncü maddeleri
Sporcularda ergojenik desteklerini kullanırken dikkatli olmalı , doktor ve diyetisyen kontrolünde uygulamalara başlanmalıdır. Yasaklı maddelere dikkat edilmeli vücudumuza farketmeden , dopingli madde veya hormon takviyesi almamalıyız.
Herkese sağlıklı ve bilinçli bir ay dilerim…
Diyetisyen Hanse Nur BÜYÜKDAĞ
