MİGREN VE BESLENME
Migren binlerce yıldan beri bilinen bir hastalık olup nörolojik, gastrointestinal ve otonom değişikliklerin çeşitli kombinasyonlarda eşlik ettiği birincil, epizodik bir baş ağrısıdır. Migren sıklığının kadınlarda (üreme döneminde) erkeklere oranla yaklaşık 2 kat daha fazla görülmektedir. Migrenin tipik özellikleri 4-72 saat sürebilen ve genellikle tek taraflı orta veya ağır şiddetli olan ve tekrarlayan şekilde görülen bir baş ağrısı bozukluğu olmasıdır.
Migren ve beslenme arasında karmaşık bir ilişki vardır. Besinler içerdikleri bazı maddelerin vazokonstriktör veya vazodilatör etkiyapmasıyla sinir yollarını etkileyerek ağrı oluşturabilmektedir.
Migren hastasının değerlendirilmesinde tükettiği besinler sorgulanmakta ve hastanın beslenme günlüğü tutmasısağlanarak atak zamanlarında dikkat edilmesi gereken besinler belirlenebilmektedir. Beslenme kaynaklı tetikleyici tespit edilmiş; başlıca öğün atlama, kafein, süt ürünleri, alkollü içecekler, fermantasyona uğratılmış besinler, çikolatanın vs. migren tetikleyici etkisinin olabileceği görülmüştür.
Genel olarak açlık önemli bir tetikleyici olarak yer almakta, alkol alımının etkisi de özellikle gençlerde öne çıkmaktadır. Tiramin, feniletilamin ve histaminin baş ağrısını tetikleyici mekanizmalarda rol oynadığı düşünüldüğü için bu kimyasalları içeren peynir, çikolata ve kırmızı şarap gibi besinler de önemli tetikleyiciler olarak karşımıza çıkmaktadır .
Çocuklar ve gençler başta olmak üzere migren tipi baş ağrısıçeken herkeste ağrıyı tetikleyici olarak beslenme durumu ve besinlerin etkisi çok önemlidir. Besintetikleyicileri olarak ise en sık alkol, çikolata, peynir, kafein,monosodyum glutamat (MSG), aspartam karşımıza çıkmaktadır.
Migren hastaları bazen besin öğelerinden bir ya da birden fazlasına karşı aşırı hassas olabilirler ve bu durum bazen besin intoleransı ile ilişkilendirilmektedir. Baş ağrısını tetiklediği öne sürülen besinlerin içerisindeki başlıca kimyasallar MSG, nitrat, nitrit, tiramin, feniletilamin ve histamin içeren diğer aminlerdir. Tiramin, özellikle sert ve çedar peynir çeşitlerinde, feniletilamin çikolatada,
Oktopamin turunçgillerde ve histamin kırmızı şarap ve bir arada bulunmaktadır. Kafein bağımlılığı, aşırı kahve tüketimi de şiddetli, zonklayıcı baş ağrısı ve migren ile ilişkilendirilmektedir.
Açlık ve öğün atlamada migren hastalarında ağrının nüksetmesinde bir neden olarak düşünülmektedir .
Alkol tüketiminin bazı baş ağrısı yaşayan hastalarda tolere edilemediği ve önemli birtetikleyici olduğu, bu sebeple hastaların alkolden uzak durmaları önerilmiştir. Hazır besinlerde sıklıkla besine renk verme, botulizmden koruma gibi nedenlerle kullanılan sodyum nitritinde bazı bireylerde baş ağrısına neden olduğu, bu etkisinin de nitrik oksit salınımı ve oluşan vazodilatasyonla ilişkili olabileceği belirtilmektedir. Bu sebeple bu besinlere karşı hassas olan bireylerin sodyum nitrit, sodyum nitrat, potasyum nitrat ya da potasyum nitrit içeren besinlerden uzak durmaları önerilmektedir.
Vücudun ihtiyacı olan suyu vermemekte migreni tetikler. Bunun için gün içinde sıvı tüketimine dikkat edilmeli.
Beslenme tedavisiyle ilişkili olarak migrenli bireylerin öncelikle beslenme günlüğü tutmaları ve atak geçirilen zamanlarda tüketilmiş olan besinlere dikkat etmeleri önemli bir başlangıçtır. Migreni önlemede ve ilerleyişini geciktirmede uygulanabilecek yaşam tarzı ve davranış değişikliklerine dikkat etmekte fayda vardır.
KAYNAKÇA
1.Fofi L, Egeo G, Aurilia C, Barbanti P. Migraineprophylaxis: What is newandwhatwenee NeurolSci 2011;32(Suppl 1):111-115.
2.Millichap GJ, Yee MM. Thedietfactor in pediatricandadolescentmigraine.Pediatr Neurol 2003;28:9-15.
3.Finocchi C, Sivori G. Food as triggerandaggravatingfactor of migraine.NeurolSci 2012;33(Suppl 1):77-80.
4.Sun-Eldestein C, Mauskop A. Foodsandsupplements in themanagement ofmigraineheadaches. Clin J Pain 2009;25:446-452. 49 Turk J Neurol 2016;22:44-50 Özturan ve ark.; Migren ve Beslenme İlişkisi
5.Fukui TP, Gonçalves TRT, Strabelli GC, Lucchino FMN, Matos CF, Santos MPJ,Zukerman E, Zukerman-Guendler V, Mercante JP, Masruha MR, Vieira DS, PeresMFP. Triggerfactors in migrainepatients. ArqNeuropsiquiatr 2008;66:494-499.
-
6. Arora H, Rajdeep K. The role of diet in migraineheadaches. Delhi PsychiatryJournal 2008;11:69-72.
7.Panconesi A. Alcoholandmigraine: Triggerfactor, consumption, mechanisms. J HeadachePain 2008;9:19-27.
Sağlıklı günler
