TAMAMLAYICI BESLENME
Optimal büyüme, sağlık ve davranışsal gelişimin sağlanması için doğumdan 2 yaşa kadar olan periyod “kritik pencere” olarak kabul edilmektedir. Çocuk 2 yaşına eriştiğinde daha önce başlamış olan büyümedeki duraklamayı geri döndürmek son derece zordur. Bebeklik ve çocukluk döneminde beslenme bu nedenle oldukça önemli ve özen gösterilmesi gereken bir konudur.
– Gebe ve bebeklerdeki beslenme yetersizliği küresel hastalık yükünün %10undan fazlasını oluşturmaktadır.
– Vitamin ve mineral yetersizlikleri de dahil olmak üzere beslenme yetersizlikleri çocuk ölümlerinin 1/3’ünden sorumludur ve uzun dönemde üretkenliği ve sağlıklı gelişimi etkilemektedir.
– Yılda yaklaşık 1,5 milyon çocuk akut beslenme yetersizliği nedeni ile ölmektedir.
– Dünya genelinde 5 yaş altı ölümlerin %20’si uygun beslenme müdahaleleri ile önlenebilir.
– 2011 yılı rakamlarına göre dünya genelinde yaklaşık 165 milyon çocuk yetersiz gıda, vitamin ve mineralden fakir diyet, yetersiz bakım ve hastalıklar nedeniyle bodurdur.
TAMAMLAYICI BESLENME NEDİR ?
Anne sütünün tek başına, süt çocuğunun besin ihtiyacını karşılamaya daha uzun süre yeterli olamayacağı zamanda başlatılan ve diğer yiyecek ve içeceklerin anne sütü ile birlikte sunulduğu süreç tamamlayıcı beslenme süreci olarak adlandırılır. Bu süreçte çocuğa verilen her türlü sıvı ve katı gıdalar tamamlayıcı besin olarak adlandırılmaktadır.
DOĞRU TAMAMLAYICI BESLENME NASIL OLMALI ?
NE ZAMAN ?
Doğru tamamlayıcı beslenme 6 aydan önce başlanmamalıdır. ESPGHAN önerilerine göre tamamlayıcı beslenme en erken 17. haftada en geç 26. haftada başlamalıdır. 17. haftadan önce başlandığı takdirde çocukta obezite riski artar, alerji gelişme riski artar, enfeksiyonlara yatkınlık artar, yeterli miktarda anne sütü ile beslenemediği için malnütrisyon görülme riski artar. 26. haftadan geç başlanan tamamlayıcı beslenmede ise bebeğin çiğneme becerisi ve tat alma duyusu yeterince gelişmeyebilir, vitamin ve mineral eksikleri görülebilir. Bu nedenle tamamlayıcı beslenmeye 6 aydan itibaren başlamak bebeğinizin sağlığı için en doğru zamanlamadır.
TAMAMLAYACI BESİN NASIL OLMALI ?
Besinler seçilirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır;
– Seçilen sebze, meyveler mevsimine ait olmalıdır.
– Besin ögesi yoğunluğu fazla olan besinler tercih edilmelidir.
– Başlanan besin en az iki gün takip edilmelidir. Çocuğunuzun ilk defa tanıştığı bu besine karşı davranışları ve alerji durumunu saptamak böylece daha kolay olur.
– Besin hazırlama öncesinde ve sırasında hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.
– Hazırlanan besin buzdolabında saklanmayacaksa 2 saat içinde tüketilmelidir.
TAMAMLAYICI BESİNİN KIVAMI ?
-6 ve 7 aylık püre
-7 aylık pütürlü (çatalla ezilmiş)
-8 aylık “parmak besinleri” ile kendini besleyebilir
-9 aylık küçük parçalara bölünmüş aile besinleri
-12 aylık aile besinleri
AİLELER İÇİN ÖNERİLER
– Çocuğun her öğünde sofrada en az on dakika oturması özendirilmeli ve çocuğun kendi kendine yemesine izin verilmelidir.
– Çocuklar için ayrı beslenme oturumlarından kaçınılmalı, erişkin ve çocuk beraber yemeye özendirilmelidir.
– Besinlerin seçimi ve hazırlanması aşamasında da çocuğun yer alması desteklenmelidir.
– Çocuğunuz bir sebzeyi veya meyveyi tek başına tüketmeyi reddediyorsa besinler zenginleştirerek hazırlanabilir. Örneğin eti pırasa, havuç, kereviz gibi mevsim sebzeleri ile birlikte pişirip farklı bir tat ve görüntü yakalanabilirsiniz.
