GESTASYONEL DİABETUS MELLİTUS VE PROBİYOTİK SUPLEMENTASYONU
GİRİŞ
Gestasyonel diabetus mellitus (GDM), gebe kadının gebelik süreci boyunca yüksek kan glukoz seviyesine sahip olmasıdır. İlk defa gebelik sürecinde karşılaşılan ‘’karbonhidrat intoleransı’’ olarak da tanımlanır. Gebelik boyunca maternal insülin direnci ve insülin direnci ile ilişkili olan inflamasyon ile karakterizedir. GDM’nin preeklemsi ve doğum anomalileri gibi bir dizi olumsuz gebelik sonuçları ile ilişkili olduğu bilinmektedir ve bunun sonucu olarak yenidoğan birçok sağlık problemi ile karşılaşabilir. GDM insidansı; fazla kiloluluk ve obezite oranının artması ile birlikte, yüksek gelirli ülkelerin yanı sıra düşük ve orta gelirli ülkelerde de artmaktadır. GDM’li annelerin ve GDM’li anne çocuklarının hayatlarının ileriki safhalarında, metabolik fonksiyon bozukluklarına ve diabetus mellitus’a yakalanma riski fazladır. GDM tedavisinin ; makrozomik bebek doğumu, ani sezeryan doğumlar ve distosi (zor doğum) gibi ciddi perinatal problemleri önemli oranda düşürerek gebelik sonuçlarını olumlu yönde etkilediği bilinmektedir. Tedavi genel olarak, tıbbi beslenme tedavisini veya ilaç kullanılmayan tedavi türlerini içerir.
Probiyotikler, kapsül olarak tüketilen veya probiyotik ile suplemente edilmiş içeceklerden alınan faydalı bakteriler olarak bilinmektedir. ‘’Probiyotikler, bulundukları hücrenin intestinal mikrobiyal dengesini geliştirerek bulunduğu hücreye fayda sağlayan canlı besin takviyeleridir.’’ ifadesi ise günümüzde yaygın olarak kabul gören probiyotik tanımıdır.
Probiyotik kullanımının, enfeksiyon ile ilişkili birçok durumda veya enfeksiyoz olmayan durumlarda kullanımı çeşitli araştırmalarla incelenmiştir. Aynı zamanda, Tip 2 diyabet üzerinde veya gestasyonel diyabetin önlenmesindeki etkileri de araştırılmıştır. Çeşitli çalışmalar probiyotik desteğinin GDM’nin önlenmesinde etkili olduğunu bulmasına rağmen, GDM’li bireylerde probiyotik kullanımına dair veriler oldukça sınırlıdır.
METHOD
Bu çalışmada yeni GDM tanısı almış gebeler randomize olarak 2 gruba ayrılmış; bir gruba dört bakteri türü ile suplemente edilmiş probiyotik suplementasyonu, diğer gruba ise plasebo verilmiş ve çalışmada probiyotik suplementasyonunun glukoz metabolizmasındaki ve ağırlık değişimindeki etkileri gözlenmek istenmiştir.
Suplemente edilmiş her probiyotik kapsülü Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium, Streptococcus thermophilus ve Lactobacillus delbrueckii bulgaricus bakterileri tülerinin içermekte idi.
Randomize olarak ayrılan katılımcılar kapsülleri veya plaseboyu birbirini takip eden 8 hafta boyunca günde 1 kere olacak şekilde tüketmişlerdir.
SONUÇLAR
Çalışmanın ilk 6 haftası süresince, ağırlık kazanma eğilimi iki grup arasında benzer seyretmiştir. Fakat çalışmasının son 2 haftasında, probiyotik suplementasyonu kullanan gruptaki ağırlık kazanımı plasebo kullanan gruba göre ciddi anlamda düşük bulunmuştur. Ve sonuç anlamlıdır (p < 0.05).
Açlık kan glikozu seviyesi, müdahele grubunda 103.7’den 88.4 mg/dl’ye, kontrol grubunda 100.9’dan 93.6 mg/dl’ye olmak üzere iki grupta da anlamlı olarak düşmüştür. Fakat probiyotik suplemantasyonu kullanan gruptaki düşüş plasebo grubuna göre ciddi anlamda yüksek bulunmuştur. Ve sonuç anlamlıdır (p < 0.05).
İnsülin direnci indeksinde, probiyotik suplementasyonu tüketen grupta çalışma periyodu boyunca %6.74 oranında düşüş gözlenmiştir. Ve sonuç anlamlıdır (p < 0.05).
İnsülin duyarlılığı indeksi her iki grupta da yükselmiştir.
TARTIŞMA
Çalışmada kullanılan farklı probiyotiklerin yanı sıra; gebelik boyunca bireylerin kazanacağı ağırlıktaki farklılık , bireylerin gut florasındaki değişiklik, fiziksel aktivite ve diyet gibi etkenlerin de sonucu etkileyebileceği bilinmektedir. Normalde bu değişiklikler randomizasyon yöntemi ile kontrol alına alınabilir fakat çalışma, randomizasyonun etkinliğini sağlamak adına yeteri kadar büyük ölçekli olmadığı müddetçe bu durum garanti edilemez.
Sonuç olarak, probiyotik suplementasyonunun GDM’li bireylerin glukoz metabolizmasında ve ağırlık kazanımında etkisi olduğu gözlenmiştir. Fakat bu konu ile ilişkili daha etkin kanıtlar elde edebilmek için daha geniş ölçekli klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.
Kaynak: Dolatkhah N, Hajifaraji M, Abbasalizadeh F, et al. Is there a value for probiotic supplements in gestational diabetes mellitus? A randomized clinical trial. Journal of Health, Population and Nutrition 2015; 33(25): 41043 – 41051
Yazan: Diyetisyen Hürmet KÜÇÜKKATIRCI
