LAKTOZ İNTOLERANSI OLANLAR İÇİN ALTERNATİFLER
Süt, basit bir tanımla memelilerin yavrularını beslemek için memelerinden gelen besin değeri yüksek beyaz sıvıdır.
Doğumdan sonraki bebeklik döneminde anne sütü, devamında inek veya alternetif sütler şeklinde hayat boyu yaşamımızda bulunması gereken bir besindir.
Yararları;
Büyüme ve gelişmeyi sağlar.
Dişleri korur ve çürükleri önler.
Hücre ve doku oluşumunda rol alır.
Saç ve tırnak oluşumunda rol alır.
A,B,C,D,E,K vitaminlerini sağlar.
Yaraların çabuk kapanmasını sağlar.
Kanın çabuk pıhtılaşmasını sağlar.
Kasları güçlendirir.
Hücreleri onarır.
Kemikleri sertleştirir.
Kemiklerin erimesini önler.
Beyin gelişmesi ile çalışmasında faydalıdır.
Ayrıca kan şekerini regüle etmede etkili olduğu için diyabet hastaları için vazgeçilmez bir besindir.
30-35 yaşına kadar kemiklerde kalsiyum depolanması devam eder. Bu depoların miktarı her kişide aldığı kalsiyum miktarına göre değişiklik gösterir. Kalsiyum depolarını maksimum hale getirebilmek için bebeklik döneminde anne sütü ile beslenmiş olmak, devamında da her gün süt ve süt ürünlerinin yeterli miktarda tüketilmiş olması gerekir. Çünkü bu yaşlardan sonra kemik yıkımı başlar. Özellikle kadınlarda menopozla beraber bu yıkım süreci hızlanmaktadır ve osteoporoz riski artmaktadır.
Kalsiyumun en iyi kaynakları süt ve süt ürünleri diyoruz ancak gerek ontogenetik gerekse enzim eksikliği nedeniyle inek sütünü ve ürünlerini tüketemeyen insanların sayısı azımsanmayacak kadar çok. Bu duruma laktoz intoleransı diyoruz ve bu durumla karşılaşan insanlar genellikle süt ve ürünlerini hayatlarından çıkarıyorlar. Ancak bu doğru bir davranış değil, vücudumuzun süt ve ürünlerinden sağladığımız vitamin ve minerallere ihtiyacı var.
Laktoz intoleransı ontogenetik olarak yani yeterli süt ve ürünlerinin tüketilmemesi sonucu ortaya çıkan insanlarda az mktarda süt ve ürünlerinin verilip zamanla artırılması şeklinde tedavi uygulanır.
Laktoz intoleransı enzim eksiliğinden kaynaklanan insanların bazıları sütün fermente edilmsiyle elde edilen peynir, yoğurt gibi ürünler tolere edebilmektedir. Ancak bazıları sütü ve ürünlerini hiç tolere edememektedir. Bu insanların kalsiyum gereksinmesini karşılayabilmek ve sütten sağlanan dğer yararlardan eksik kalmalarını engellemek içi çeşitli alternetifler geliştirilmiştir. Bunlar soya sütü, pirinç sütü, badem sütü, Hindistan cevizi sütü gbi besnerdir. Hindistan cevizi ülkemizde yetiştirilmediği için tercihimiz değildir.
Pirinç sütü: karbonhidrat içeriği yüksek bir süttür. Bu nedenle diyabetli hastalar için uygun değildir. Ancak laktoz intoleransı, soya alerjisi olanlar için içi bir tercihtir.
240ml (8 ons) pirinç sütünde 120 kalori, 2 g yağ, 10 g karbonhidrat, 1.5 g protein , % 2 kals,yum, %1 demir içerir. Kanola, aspir gibi bitkisel yağlar içerir. Doymuş yağ ve kolesterol içermez. İnek sütü kadar yoğun değildir.
İçim sırasında çok zevk vermez. İçenler ‘sulu, garip bir tat’ olarak tanımlamaktadırlar
Soya sütü; süt proteini (kazein), süt şekeri (laktoz) içermeden sütün gösterdiği bir çok yararı gösterebilmektedir.
240 ml soya sütü, 105 kalori, 4g yağ, 9g karbonhidrat, %30 kalsiyum, %6 demir içerir. Doymuş yağ ve kolesterol içeriği yoktur. 30-65 yaş arasından seçilen 28 kişi ile yapılan bir çalışmada; 28 kişi 2’ye bölünmüş birinci gruba 25g proteini karşılayacak şekilde soya sütü, ikinci gruba ise 25 g proteini karşılayacak şekilde inek sütü verilmiş. Bu işlem 12 hafta boyunca her gün uygulanmış. 12 haftanın sonunda soya sütü içen grubun LDL kolesterol değerleri inek sütü içenlerden daha düşük bulunmuştur. Bu nedenle soya sütü kolesterol düşürebilir iddiası ortaya atılmıştır.
Soya sütünün tasının pirinç sütünden daha iyi olduğu söylenmektedir.
Ancak soya alerjisi günümüzde artan bir tehlike oluşturduğu için çok fazla önerilmemektedir.
Badem sütü: badem sütü, Orta çağdan beri kullanılan bir besindir. Bu süt gluten ve kazein (inek sütü proteini) alerjisi olanlar için oldukça güvenlidir.
240 ml badem sütü; 65 kalori, 2.5g yağ, 7g karbonhidrat, %20 kalsiyum ve %2 demir içerir. Yağ içeriği, tekli doymamış yağ asitlerinden oluşmaktadır. Bu nedenle düşük LDL kolesterol düzeyinin sağlanmasına yardımcı olur. Bitkisel kökenli olması nedeniyle doymuş yağ ve kolesterol içermez. İçerisine eklenen tatlandırıcılara göre enerjisi 60-140 kalori arasında değişiklik gösterebilmektedir. Vitamin E ve B12 içeriklidir. Bazı markalar tarafından üretilmektedir. Evde yapılması da mümkündür.
İçenler tadının cevize benzediğini belirtmişlerdir.
Badem sütü yapılışı:
1 su bardağı kadar çiğ badem
2-3 su bardağı kadar içme suyu
Bademler 8 saat kadar suyun içerisinde bekletilip suyuyla birlikte blenderden geçirilir. Tülbent içe süzülür. İçerisine tatlandırıcı olarak pekmez eklenmesi denenmiştir. Farklı işlemler uygulanarak peynir ve yoğurt yapımı da mümkündür.
