Diyetisyen Sedanur Macit
Alternatif tıp tedaviyi destekleyici, koruyucu olarak geliştirilen sağlık uygulamalarını kapsamaktadır. Son yıllarda tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları adı altında toplanan bu uygulamalar genle anlamda 5 alt başlıktan oluşmaktadır:
1-Alternatif Tıp Sistemleri (geleneksel Çin tıbbı, Ayurveda, homeopati, naturopati vb),
2-Akıl – beden tıbbı (meditasyon, yoga gibi aklın bedensel fonksiyonları etkilemesi temelli),
3-Manuel terapiler (Osteopati, masaj, chiropratic),
4-Enerji temelli terapiler (biyo-geribildirim, akupunktur),
5-Biyolojik tabanlı terapiler (bitkisel terapiler ve gıda destekleri)
Ancak bu uygulamaların büyük bir kısmı sağlık personeline danışılmadan uygulanmakta ve kullanılan tedavi edici ilaçlar ile etkileşim gösterebilmektedir. Özellikle bitkisel yöntemlerle uygulanan alternatif tıbbın bir dalı olan “fitoterapi” yanlış uygulamalar sonucu kanser gibi ciddi hastalıklarda tedavinin etkinliğini değiştirebilmektedir.
Ülkemizin de içinde olduğu 14 Avrupa ülkesinde yürütülen çalışmada kanserli hastalarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım oranının %36 olduğu ve %15-%73 arasında geniş bir dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Alternatif tedavi yöntemlerinin kullanım oranı 2001’de ABD’de en yaygın kullanılan 10 şifalı bitki kirpi otu, sarımsak, mabed ağacı, saw palmetto, ginseng, grape seed ekstrakt (üzüm çekirdeği özü), yeşil çay (green tea), sarı kantaron, yaban mersini (bilberry) ve aloe (aloe vera)’dır.
Bazı bitkisel ilaçlar ve ilaç etkileşimleri
Ekinezya : İmmünosupresifler, antineoplastikler, antiaritmikler, antifungal ilaçlar ile birlikte kullanılmamalıdır.
1-Hepatotoksik olabilmesi nedeniyle 8 haftadan fazla kullanılmamalıdır. Ayrıca hepatotoksik olduğu bilinen
ilaçlarla kombine edilmemelidir.
2-MS, hematolojik hastalıklar, otoimmün hastalıklar, tüberküloz ve AIDS’te kontrendikedir.
3- Anestezi alacak olan hastaların ameliyat öncesi kullanımı bırakmaları gerekmektedir.
4- Papatya alerjisi olanlar kullanmamalıdır.
St. John’s wort: Antineoplastikler, antiviral ilaçlar (proteaz inhibitörleri), digoksin, teofilin, antidepresan ilaçlar, MAO inhibitöleri, antikoagülan ilaçlar, oral kontraseptifler ile birlikte kullanılmamalıdır.
1-Hipotansiyon, hipertansif atak, fotosensitivite, konstipasyon yapabilir.
2- Anestezi alacak olan hastaların ameliyat öncesi kullanımı bırakmaları gerekmektedir.
Gingko Biloba: Antikoagülan ilaçlar (varfarin, heparin, tiklopidin, klopidogrel, dipridamol), anti-platelet ilaçlar (nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar), asetaminofen, pentoksifilin, Vitamin E, antiepileptik ilaçlar (bu ilaçların etkinliğini azaltır) ile birlikte kullanılmamalıdır.
Ginseng: Kumadinin’in etkilerini arttırarak kanama problemlerine yol açabilir. Digoksin ile kullanılmaz. Bazı antidepresanlar ile birlikte kullanıldığında beklenmeyen yan etkileri olabilir. Morfin ile birlikte kullanılmaz (morfin’in etkisini azaltır).
1-Hipertansiyonda kullanılmaz.
2-Estrojen seviyelerini arttırabilir. Estrojene bağımlı kanser hastaları kullanmamalıdır.
3-Cerrahi operasyonlardan en az 7 gün önce kullanımı durdurulmalıdır.
4-Bipolar hastalıkta kullanılmamalıdır.
5-Diyabette kullanılmamalıdır.
Bitkisel tedavi doğal olması nedeniyle sıklıkla başvurulan bir tedavi yöntemidir. Kanser hastalarında tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım sıklığı %22.1 ve %84.1 arasındadır. Bitkisel tedavi de bunlar arasında yüksek bir orandadır. . Ancak bu bitkisel ürünler kemoterapi ve çeşitli ilaçlarının etkinliğini azaltabilmekte ve hastalığın seyrini değiştirebilmektedir. Bu nedenle hastaların kendi duyumları sonucu başladıkları bu tedaviyi doktor ve diyetisyene danışmaları gerekmektedir. Sağlık personeli de tedavi sırasından hastanın alışkanlıklarını mümkün olduğunca sorgulamalıdır.
KAYNAKLAR
Bitkisel tıp ANKEM Derg 2004;18(2):133-136
Türkiyede Kanserli Hastalarda Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Yöntemlerinin Kullanımı: Literatür Taraması, Cilt / Volume: 18 Yıl / Year: 2008
Fitoterapi: Bitkilerle Tedaviye Dikkat 2005; cilt 14 • sayı 8 • 182
(http://www.sdplatform.com/Yazilar/Kose-Yazilari/290/Tamamlayici-ve-alternatif-tibbin-tip-egitim-mufredatlarindaki-yeri.aspx-Dr.Ahmet Murt, Prof. Dr. Recep Öztürk Erişim tarihi: 17 Ocak 2013)
