Normal doğum zamanından önce; 37.gestasyonel haftası dolmadan doğan bebekler prematüre bebekler olarak tanımlanır. Türkiye’deki 3 milyon bebeğin yaklaşık %10’u prematüre olarak doğmaktadır. Prematüre bebekler gestasyonel yaşına ve doğum ağırlıklarına göre gruplandırılmaktadır.
Gestasyonel yaşlarına göre sınıflandırma;
- Sınırda prematüre (gestasyonel yaşı 36-37 hafta olan bebekler)
- Orta derece prematüre (gestasyonel yaşı 32-36 hafta olan bebekler)
- İleri derece prematüre (gestasyonel yaşı 24-31 hafta olan bebekler)
Doğum ağırlıklarına göre sınıflandırma;
- Düşük doğum ağırlıklı olan bebekler(<2500 gram)
- Çok düşük doğum ağırlıklıklı olan bebekler(<1500 gram)
Prematüre bebeklerin beslenmesinde öncelikli hedef; prematüre bebeğin iki yıl içinde ideal büyüme ve gelişimine ulaştırmasını sağlamaktır.
Prematüre doğum nedenleri; anneye bağlı ve fetal nedenler olmak üzere iki ana başlık altında toplanmaktadır. Anneye bağlı nedenler; annenin yaşının 16’dan küçük ya da 35’ten büyük olması, malnutrisyon, daha önceki doğum öyküsünde prematüre doğum olması, enfeksiyon, kronik hastalıklar, uterusta anormal sıkıntıların olması, hipertansiyon ve 2 yıldan kısa bir zamanda doğum yapmış olmak. Fetal nedenler; çoğul doğum, aşırı fiziksel aktivite, sigara ve alkol alışkanlıkları olmasıdır.
Prematüre bebeklerin besin öğeleri ve enerji ihtiyaçları matür bebeklere göre çok daha fazladır. Prematüre bebeklerin ana enerji kaynakları yağlardır. Prematüre bebeklerin solunum ve sindirim sistemlerindeki sıkıntı ağız yolundan beslenmelerini zorlaştırmaktadır. Bu gibi durumlarda anne sütü sağılarak parenteral yolla bebeğe verilmektedir. Fakat küçük prematüre bebeklerin beslenmesinde anne sütü büyüme ve gelişme için yetersiz gelmektedir. Bu durumda anne sütünü zenginleştirme yoluna gidilmelidir. Anne sütü zenginleştirme işlemi; bebeğin ağırlığı 1800 gramdan düşük olduğu durumlarda uygulanabilmektedir. Anne sütünün zenginleştirilmesi bebek, 3-3,5 kilogram olana kadar uygulanmaktadır. Ayrıca demir desteğine 2.aydan itibaren başlanmalıdır. Normal bebeklerde ek gıdalara 6. ay sonrasında başlanırken; prematüre bebekler ek gıdalara 4. veya 6. aylarda başlamaktadırlar. Aspirasyon riskini ortadan kaldırmak adına biberonla beslenen prematüre bebeklerin beslenmeleri 30 dakikayı geçmemelidir. Anne sütü yoksa; prematüre bebekler kendilerine özel mamalarla beslenmelilerdir. Haftalık 70-105 gram ağırlık artışı ve haftalık 0,5 cm boy uzaması bebeğin gelişiminin ideal olduğunun göstergesidir.
Mutlu bir yaşam için, sağlıklı beslenin.
Diyetisyen Aslı Özdemir
